Rocco e i suoi fratelli (1960)

Αγγλικός Τίτλος: Rocco and his Brothers
Ελληνικός Τίτλος: Ο Ρόκο και τ’ αδέρφια του
Κατηγορία: Δράμα, Έγκλημα
Σκηνοθεσία: Luchino Visconti
Σενάριο: Luchino Visconti, Suso Cecchi D'Amico, Vasco Pratolini
Πρωταγωνιστούν: Alain Delon, Renato Salvatori , Κατίνα Παξινού, Annie Girardot, Σπύρος Φωκάς
Μουσική: Nino Rota
Φωτογραφία: Giuseppe Rotunno
Μοντάζ: Mario Serandrei
Χώρα Παραγωγής: Ιταλία - Γαλλία
Χρώμα: Ασπρόμαυρη
Διάρκεια: 177min

Μία από τις τελευταίες ταινίες του Ιταλικού νεορεαλισμού, από τον παγκοσμίως καταξιωμένο σκηνοθέτη, Luchino Visconti.
Με φόντο μια οικογένεια αποτελούμενη από πέντε γιους και μία μάνα που μεταναστεύει από τον φτωχό Ιταλικό νότο στον βιομηχανικά αναπτυγμένο βορρά, ο Visconti, με μια ισχυρή διεισδυτική ματιά, γεμάτη ρεαλισμό και με έντονα μελοδραματικό τρόπο που σε αρκετά σημεία θυμίζει αρχαία ελληνική τραγωδία, αναλύει ένα ευρύ φάσμα συναισθηματικών καταστάσεων αλλά και κοινωνικών ζητημάτων της εποχής του όπως, το θέμα των ταξικών αντιθέσεων, την ανέχεια, την μετανάστευση, την ματαιοδοξία του πλούτου και της κοινωνικής ανέλιξης που έχει σαν αποτέλεσμα την κατάρρευση των δεσμών της οικογένειας και των ηθών, και πολλά ακόμα.
Στην απόλυτα γραμμική αφήγηση του σεναρίου επικρατούν μερικά βασικά στοιχεία: το αρχετυπικό μία γυναίκα δύο άνδρες, ο καθημερινός ανθρώπινος αγώνας για την εξασφάλιση του προς το ζην, και η οικονομική και κοινωνική καταξίωση μέσα από την δημοσιότητα -στην προκειμένη περίπτωση αυτό έρχεται διά μέσου της πυγμαχίας.
Η ταινία χωρίζεται σε πέντε κεφάλαια το καθένα από τα όποια φέρει το όνομα του κάθε γιου. Σε όλα τα κεφάλαια είναι παρόντες όλοι, αλλά ο Rocco, μονοπωλεί το ενδιαφέρον της αφήγησης.

Μετά τον θάνατο του άνδρα της, η Rosaria Parondi (Κατίνα Παξινού) ταξιδεύει μαζί με τους τέσσερις γιους της, από το χωριό της στην Νότια Ιταλία, στο Μιλάνο, προς αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης. Ο πέμπτος και μεγαλύτερος γιος της οικογένειας, ο Vincenzo (Σπύρος Φωκάς), ζει ήδη εκεί, εργάζεται και ασχολείται με την πυγμαχία.
Η οικογένεια καταφτάνει στην μεγαλούπολη την μέρα των αρραβώνων του Vincenzo
με μια νεαρή Μιλανέζα, την Ginetta (Claudia Cardinale), αφήνοντας τον νεαρό έκπληκτο καθώς ο ερχομός της οικογένειάς του είναι αναπάντεχος. Η σφοδρή σύγκρουση που επακολουθεί μεταξύ της μητέρα του και των πεθερικών του αναγκάζει τον Vincenzo να διαλύσει τον αρραβώνα του και να ακολουθήσει τους δικούς του.
Αρχικά εγκαθίστανται όλοι μαζί στο υπόγειο μιας πολυκατοικίας. Τα προβλήματα τους είναι πολλά αλλά σταδιακά τα καταφέρνουν, και τα τέσσερα αδέρφια βρίσκουν από μία δουλειά. Ο Simone (Renato Salvatori) ο δεύτερος σε ηλικία μετά τον Vincenzo, θα ασχοληθεί επαγγελματικά με την πυγμαχία· ο Rocco (Alain Delon) θα πιάσει δουλειά σε ένα καθαριστήριο ρούχων και παράλληλα θα πυγμαχεί για χόμπι· ο τρίτος, ο Ciro (Max Cartier) προσλαμβάνεται ως εργάτης σε μία αυτοκινητοβιομηχανία· και τέλος, ο μικρός Luca (Rocco Vidolazzi) κάνει θελήματα για τους μαγαζάτορες της γειτονιάς. Στο μεταξύ ο Vincenzo, ξανασμίγει με την Ginetta, την παντρεύεται και ανοίγει το δικό του σπιτικό.
Σύντομα, η οικογένεια Parondi μετακομίζει σ' ένα πιο άνετο διαμέρισμα και όλα βαίνουν καλά, μέχρι την στιγμή που ο Simone συνάπτει σχέση με την Nadia (Annie Girardot), μια όμορφη νεαρή πόρνη. Για χάρη της δεν διστάζει να γίνει κλέφτης και όταν αυτή θα τον αφήσει για να κάνει την ζωή της, απελπισμένος θα εγκαταλείψει σιγά-σιγά την πυγμαχία.
Ο Rocco αναγκάζεται να πάει στη Γένοβα για να υπηρετήσει την στρατιωτική του θητεία. Εκεί τυχαία συναντάει την Nadia, η οποία παρασυρόμενη από την αγνότητα και τη γλυκύτητα του, τον ερωτεύεται θέλοντας να αλλάξει τελείως ζωή και να κάνει μαζί του μια νέα αρχή. Όταν το μαθαίνει ο Simone, μη μπορώντας να υποφέρει την ιδέα, βρίσκει το ζευγάρι σε μια αλάνα και βιάζει την πρώην φιλενάδα του μπροστά στα μάτια του αδερφού του. Μετά το περιστατικό, η σύγκρουση των δύο αδερφών είναι αναπόφευκτη αλλά ο Rocco, με το μεγαλείο της ψυχής του, συγχωρεί τον Simone. Η ιστορία όμως με την Nadia δεν τελειώνει εκεί...

Οι χαρακτήρες που απεικονίζονται στην ταινία είναι πολλοί και ο καθένας απ’ αυτούς παρουσιάζει το δικό του ενδιαφέρον. Την παράσταση όμως κλέβουν, και ερμηνευτικά και λόγω της αφηγηματικής εξέλιξης, οι τέσσερις πρωταγωνιστές.
Ο Alain Delon, ερμηνεύει άψογα τον ρόλο του και με το “αγγελικό” πρόσωπό του δίνει τεράστιο ερμηνευτικό βάθος στον χαρακτήρα του Rocco, αναδεικνύοντας τα αγνά ψυχικά χαρίσματα του ήρωα. Πρόκειται για μια από τις πρώτες και αναμφισβήτητα καλύτερες ερμηνείες του Γάλλου ηθοποιού, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της μεγάλης καριέρας του.
Ο Renato Salvatori, ερμηνεύει εξαιρετικά τον “άσωτο υιό” της οικογένειας ο οποίος παρασύρεται εύκολα από την έντονη ζωή της μεγαλούπολης, χωρίς να δέχεται τον συμβιβασμό και την συντήρηση.
Στον ρόλο της Nadia, η γοητευτικότατη Γαλλίδα ηθοποιός Annie Girardot, με μία χαρακτηριστική άνεση υποδύεται υπέροχα την γυναίκα ελευθέρων ηθών, που μπαίνει ανάμεσα στα αδέρφια και γίνεται η αφορμή για την εξέλιξη του μελοδράματος.
Στον ρόλο της Rosaria Parondi, η θρυλική Κατίνα Παξινού, ερμηνεύει υπέροχα (ίσως με λίγη υπέρμετρη θεατρικότητα) την δεσποτική, υπερπροστατευτική αλλά και ταυτόχρονα αγχώδη και σπαρακτική μάνα, που δεν επιθυμεί τίποτα παραπάνω από το καλό των παιδιών της.
Τέλος, το ελληνικό στοιχείο συμπληρώνει με μια πολύ καλή παρουσία ο Σπύρος Φωκάς στον ρόλο του πρωτότοκου Vincenzo, ενώ πρέπει να αναφερθεί και η εμφάνιση της Claudia Cardinale, σε έναν σχετικά μικρό ρόλο, αυτόν της συντρόφου του Vincenzo, Ginetta. Για την πανέμορφη και χαρισματική Ιταλίδα ηθοποιό, ο ρόλος αυτός ήταν ένας από τους πρώτους της καριέρας της.
Το δράμα όλων των ηρώων τονίζεται μέσα από την πολύ καλή ασπρόμαυρη φωτογραφία, ενώ η για άλλη μια φορά πολύ όμορφη μουσική του Nino Rota, απογειώνει το όλο εγχείρημα.

Το «Rocco e i suoi fratelli» έκανε πρεμιέρα στους κινηματογράφους της Ιταλίας στις 6 Σεπτεμβρίου του 1960, δημιουργώντας ιδιαίτερη αίσθηση στο κοινό και αποσπώντας πολύ καλές κριτικές από τους ειδικούς του χώρου. Η πρεμιέρα της στις ΗΠΑ έγινε στις 26 Ιουνίου του 1961, όπου κι εκεί είχε την ίδια αντιμετώπιση.
Υπήρξε υποψήφια για δύο Βραβεία BAFTA, ενώ βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Βενετίας με ένα Αργυρό Λέων και με το ειδικό Βραβείο FIPRESCI.
Αρχικά η ταινία λογοκρίθηκε έντονα και ζητήθηκε από τον δημιουργό της να αφαιρεθούν κάποια πλάνα από τις σκηνές του βιασμού και του φόνου. Η ιστορία αυτή κατέληξε σε δικαστική διαμάχη την οποία τελικά κέρδισαν οι συντελεστές της ταινίας. Σήμερα θεωρείται κλασικότατη και συγκαταλέγεται σε αρκετές λίστες με τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών.