M (1931)

Ελληνικός Τίτλος: Ο Δράκος του Ντίσελντορφ
Κατηγορία: Θρίλερ
Σκηνοθεσία: Fritz Lang
Σενάριο: Thea von Harbou, Fritz Lang
Πρωταγωνιστούν: Peter Lorre, Otto Wernicke, Gustaf Gründgens, Ellen Widmann, Inge Landgut
Μουσική: Edvard Grieg
Φωτογραφία: Fritz Arno Wagner
Μοντάζ: Paul Falkenberg
Χώρα Παραγωγής: Γερμανία
Χρώμα: Ασπρόμαυρη
Διάρκεια: 117 min

Βρισκόμαστε στο Βερολίνο, αρχές του 1930. Η τοπική κοινωνία είναι αναστατωμένη και φοβισμένη από την ύπαρξη ενός ψυχοπαθή δολοφόνου, που παγιδεύει και σκοτώνει μόνο μικρά κορίτσια. Κανείς δεν μπορεί να φανταστεί ποιος μπορεί να είναι και το μόνο χαρακτηριστικό που γνωρίζουν γι’ αυτόν, είναι ότι σφυρίζει πάντα έναν συγκεκριμένο σκοπό από ένα κομμάτι κλασικής μουσικής. Κάθε δυνατή προσπάθεια της αστυνομίας να τον εντοπίσει καταλήγει άκαρπη, παρά το γεγονός ότι φρουρείται κάθε δρόμος και ερευνούνται όλες οι γειτονιές εξονυχιστικά. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι μικροκακοποιοί και οι κλέφτες της περιοχής να δυσανασχετούν με τη βαριά αστυνόμευση, που δεν τους επιτρέπει πια να εκτελούν τις παράνομες δραστηριότητές τους και έτσι αποφασίζουν να βρουν μόνοι τους τον δολοφόνο και να δώσουν ένα τέλος σε αυτή την ιστορία. Επιστρατεύοντας τους ζητιάνους, που κυκλοφορούν παντού χωρίς να τους υποψιάζεται κανείς, τους αναθέτουν το έργο να κατασκοπεύουν στους δρόμους για να ανακαλύψουν τον απεχθή εγκληματία. Πράγματι, σύντομα ο δολοφόνος προδίδεται από το σφύριγμα του, το οποίο αναγνωρίζει ένας τυφλός ζητιάνος. Ο εγκληματίας συλλαμβάνεται από τους κακοποιούς, οι οποίοι και τον παραπέμπουν σε λαϊκό δικαστήριο με σκοπό την καταδίκη του…

Ο τίτλος «Μ» βγαίνει από τη λέξη “Mörder” που στα γερμανικά σημαίνει Δολοφόνος. Το σενάριο είναι γραμμένο από την σύζυγο του μεγάλου Γερμανού σκηνοθέτη, Thea von Harbou και μας αφηγείται εν μέρει την πραγματική ιστορία ενός μανιακού δολοφόνου που έδρασε στο Ντίσελντορφ της Γερμανίας την δεκαετία του '20.
Στο «Μ» παρά το γεγονός ότι ήταν η πρώτη ομιλούσα ταινία του Fritz Lang, οι διάλογοι που χρησιμοποιούνται είναι αρκετά φειδωλοί. Μια από τα πιο θεαματικές σκηνές της ταινίας είναι παντελώς βουβή. Είναι η σκηνή που συλλαμβάνεται ο δολοφόνος από τους κακοποιούς και τον σέρνουν σε ένα υπόγειο για να τον δικάσουν.
Άλλο ενδιαφέρον της ταινίας είναι το γεγονός πως όλοι οι φόνοι γίνονται εκτός πλάνου και ο κεντρικός ήρωας, ο δολοφόνος, εμφανίζεται σε σημαντικά μικρό αριθμών πλάνων και μόνο προς το τέλος του δίνεται η ευκαιρία, για έναν πραγματικά συγκλονιστικό και ανατριχιαστικό μονόλογο.
Σε μεγάλο μέρος της ταινίας παρακολουθούμε πλάνα με άντρες σε σκοτεινά σημεία, καπνισμένα λημέρια, απαίσια καταγώγια και συνωμοτικές συνεδριάσεις. Τα πρόσωπα όλων των ανθρώπων που βλέπουμε είναι σκληρές καρικατούρες με φουσκωτά, παραμορφωμένα μάγουλα, με μεγάλα φρύδια και έντονα πηγούνια. Ασύμμετρα, σκληρά, παγωμένα, κλειστά, και αδιάλλακτα πρόσωπα.

Το «Μ», γυρισμένο το 1931, στην κρίσιμη εποχή του μεσοπολέμου, μας μεταφέρει με αριστοτεχνικό τρόπο τον παλμό μίας τυπικής γερμανικής αστικής κοινωνίας, η οποία λίγο πριν το ξέσπασμα του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, βρίσκεται σε κατάσταση συναγερμού. Το πνιγηρό κλίμα της ανομίας και της εγκληματικότητας μοιάζει σα να προαναγγέλλει την άνοδο στη καγκελαρία της Γερμανίας του φρικτού καθεστώτος των ναζί.
Σε κάποιο σημείο του φιλμ, με την χρήση του παράλληλου μοντάζ, παρομοιάζεται η εξουσία της αστυνομίας με εκείνη του υπόκοσμου. Και οι δυο εξουσίες φαίνονται σαν πολιτικές δυνάμεις που κινούν όλα τα νήματα και έχουν στα χέρια τους την τύχη της κοινωνίας.
Για λόγους αυθεντικότητας ο Lang, αντί για ηθοποιούς προτίμησε να χρησιμοποιήσει πραγματικούς κακοποιούς στο φιλμ και λέγεται ότι μέχρι την ολοκλήρωση των γυρισμάτων παραλίγο να μείνει χωρίς κομπάρσους, επειδή τουλάχιστον 20 από αυτούς συνελήφθησαν από την αστυνομία.

Η ταινία του Lang είναι τόσο καινοτόμος, πολυεπίπεδη και πρωτοπόρος για την εποχή της, που πραγματικά εντυπωσιάζει. Είναι μια ταινία-μύθος του κλασικού γερμανικού κινηματογράφου και όχι μόνο.
Ήταν η πρώτη ταινία που αναφέρεται σ’ ένα μανιακό, κατά συρροή δολοφόνο, η πρώτη ταινία που εισήγαγε το θέμα της εγκληματικής παθολογίας και ασχολήθηκε με τις εγκληματολογικές διαδικασίες ανεύρεσης του εγκληματία.
Το «Μ» είναι η "μητέρα" όλων των ταινιών που έχουν σαν θέμα δολοφόνους, κυνηγητό με αστυνομικούς, δίκες κλπ… Είναι ο πρόδρομος όλων των μεταγενέστερων φιλμ νουάρ και αντικείμενο σπουδής για πολλούς σκηνοθέτες για πολλά από τα επόμενα χρόνια.
Ο σχεδόν μέχρι τότε άγνωστος Peter Lorre, ερμηνεύει με συγκλονιστικό τρόπο τον πρώτο serial killer στην ιστορία του σινεμά και μετά από αυτή την εξαιρετική ερμηνεία συνεχίζει την καριέρα του στο Χόλυγουντ.