Mononoke-hime (1997)

Αγγλικός Τίτλος: Princess Mononoke
Ελληνικός Τίτλος: Πριγκίπισσα Μονονόκε
Κατηγορία: Animation, Περιπέτεια, Φαντασίας
Σχεδιασμός: Hayao Miyazaki
Σκηνοθεσία: Hayao Miyazaki
Σενάριο: Hayao Miyazaki
Μουσική: Joe Hisaishi
Φωτογραφία: Asakazu Nakai
Μοντάζ: Hayao Miyazaki, Takeshi Seyama
Χώρα Παραγωγής: Ιαπωνία
Χρώμα: Έγχρωμη
Διάρκεια: 134 min

Σύμφωνα με την εισαγωγή της ταινίας βρισκόμαστε σε μια αρχαία εποχή, σε μια γη που καλύπτεται από δάση και κατοικούν τα πνεύματα των θεών. Τότε τα θηρία και οι άνθρωποι συνυπήρχαν αρμονικά όμως, με το πέρασμα του χρόνου, τα δάση απειλήθηκαν με καταστροφή. Αυτά που επιβίωσαν φυλάγονταν από τεράστια κτήνη που υπάκουαν στο Πνεύμα του Δάσους, γιατί τότε ήταν μια εποχή που κυριαρχούσαν θεοί και δαίμονες.

Με αυτό τον πρόλογο αρχίζει η ιστορία, αλλά αμέσως κιόλας μετά τα πρώτα πλάνα αντιλαμβανόμαστε ότι ιστορικά τουλάχιστον, μας μεταφέρει στην Ιαπωνία του φεουδαρχικού Μεσαίωνα, κατά τα πρώτα χρόνια της βιομηχανοποίησης του σιδήρου.

Την εποχή αυτή λοιπόν, ο νεαρός πρίγκιπας Ashitaka, στην προσπάθειά του να σώσει το μικρό κι απομονωμένο χωριό του από ένα αγριογούρουνο το οποίο είχε καταλειφθεί από έναν θεό-δαίμονα, προσβάλλεται από μια θανατηφόρο κατάρα. Η σοφός του χωριού τον προτρέπει να ταξιδέψει προς την Δύση και να συναντήσει τα πνεύματα του δάσους, τα οποία είναι τα μόνα που μπορούν να τον γιατρέψουν.

Κατά την διάρκεια του ταξιδιού του ο νεαρός ήρωας επισκέπτεται μια πόλη που την διοικεί η Lady Eboshi, μια πολύ σκληρή και φιλόδοξη γυναίκα. Η Eboshi γνωρίζοντας καλά την τέχνη της σιδηρουργίας, έχει στήσει στην πόλη της ένα ολόκληρο εργοστάσιο στο οποίο παράγει όπλα και άλλα μεταλλικά αντικείμενα. Οι υπήκοοι της, εργάζονται στο εργοστάσιο υπηρετώντας την  πιστά και αυτή με τη σειρά της, φροντίζει στο ακέραιο γι’ αυτούς.

Για την λειτουργία του εργοστασίου της Eboshi, απαιτείται η αποψίλωση και η καταλήστευση των φυσικών πόρων ενός δάσους που βρίσκεται κοντά στην πόλη. Το γεγονός αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τον ξεσηκωμό των ζώων αλλά και των πνευμάτων του δάσους, τα οποία στρέφονται εναντίον της. Αρχηγός και καθοδηγητής των ζώων σε αυτήν την προσπάθειά τους για επιβίωση είναι η San ή Πριγκίπισσα Mononoke όπως την αποκαλούν. Η San είναι μια νεαρή κοπέλα που μεγάλωσε και ανατράφηκε από τους λύκους όταν οι γονείς της πέθαναν κατά την βρεφική της ηλικία. Η ίδια θεωρεί τον εαυτό της λύκο και μισεί θανάσιμα τους ανθρώπους.    

Το μίσος και στις δύο πλευρές φουντώνει και λίγο πριν το ξέσπασμα του πολέμου ο Ashitaka θα προσπαθήσει να συμφιλιώσει τις δυο δυνάμεις. Η κατάσταση όμως θα επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο όταν ανάμεσά τους θα εμπλακεί και μια ομάδα σαμουράι, απεσταλμένη από τον αυτοκράτορα, που έχει σαν απώτερο σκοπό την καταπάτηση του εργοστασίου και τον θάνατο του πνεύματος τους δάσους... 

Πρόκειται για ένα από τα καλύτερα Ιαπωνικά animation (manga) δημιουργία του εξαιρετικού σχεδιαστή-σκηνοθέτη-σεναριογράφου, Hayao Miyazaki. 

Το σενάριο είναι συναρπαστικό, ρομαντικό σαν παραμύθι και ταυτόχρονα σκληρό όπως η πραγματικότητα. Από την ιστορία πηγάζουν πλήθος σοβαροτάτων οικολογικών και αντιπολεμικών μηνυμάτων. Στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην ιαπωνική μυθολογία και παράδοση και πραγματεύεται κατά κύριο λόγο την ηθική, με βαθιά φιλοσοφική διάθεση, ξεφεύγοντας κατά πολύ από την παρουσίαση απλοϊκών θεμάτων, όπως μας έχουν συνηθίσει άλλα animation, κυρίως της Disney. 

Οι εικόνες είναι πανέμορφες -προϊόν αριστουργηματικής ζωγραφικής τέχνης- ο φωτισμός καταπληκτικός, οι σκηνές δράσης καταιγιστικές, ενώ οι ήρωες όλοι τους ενδιαφέροντες, σχεδιασμένοι με τέτοιο τρόπο ώστε να επιδεικνύεται σε κάθε πλάνο ο ψυχισμός τους και τα συναισθήματά τους. Όσο για τον φανταστικό κόσμο όπου εξελίσσεται η ιστορία, ακροβατεί σε λεπτές ισορροπίες και δεν υπάρχει σαφής διαχωρισμός του Καλού και του Κακού.

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η κοινωνική οργάνωση της πόλης που κυβερνά η Lady Eboshi. Στην πόλη αυτή κυριαρχεί ένα ιδιαίτερο πνεύμα ισότητας και μοντερνισμού, ανύπαρκτο στην ιστορική περίοδο που διαδραματίζονται τα γεγονότα, κατά το οποίο οι γυναίκες και οι λεπροί απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα με όλους και θέσεις εργασίας ανάλογες με τις δυνατότητες του κάθε ατόμου. 

Τέλος, άξια αναφοράς είναι και η εξαιρετική μουσική επένδυση της ταινίας, γραμμένη από τον Joe Hisaishi, σχεδόν μόνιμο συνεργάτη του Miyazaki.

Το συνολικό αποτέλεσμα είναι μια ταινία, που μάλλον χαρακτηρίζεται “ενήλικη” καθώς τα παιδιά απολαμβάνουν μεν τα χρώματα και τις εικόνες της αλλά μάλλον δυσκολεύονται να καταλάβουν την υπόθεσή της. Μάλιστα, λόγω κάποιων αρκετά αιματηρών και βίαιων εικόνων, σε αρκετές χώρες έλαβε σήμανση “ακατάλληλο κάτω των 13 ετών”.

Το «Mononoke-hime» κυκλοφόρησε στις Ιαπωνικές κινηματογραφικές αίθουσες τον Ιούλιο του 1997 κάνοντας τεράστια εμπορική επιτυχία και σημειώνοντας τον μεγαλύτερο αριθμό εισπράξεων όλων των εποχών, κρατώντας αυτή την πρωτιά μέχρι και για λίγους μήνες αργότερα, όταν προβλήθηκε ο «Τιτανικός».

Τιμήθηκε από την Ιαπωνική Ακαδημία Κινηματογράφου με το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας για το 1998.

Η Miramax, που εξασφάλισε τα δικαιώματα για την προβολή της ταινίας στην Αμερική και στον υπόλοιπο Δυτικό κόσμο, θέλησε να κάνει περικοπές στις βίαιες σκηνές, αλλά ο Miyazaki δεν το δέχτηκε και τελικά η ταινία προβλήθηκε στην αυθεντική της εκδοχή, το φθινόπωρο του 1999, με αγγλική μεταγλώττιση. Αν και στην μεταγλώττιση συμμετείχαν γνωστοί ηθοποιοί, η ταινία δεν σημείωσε τις αναμενόμενες εισπράξεις. Ένα χρόνο αργότερα, όταν κυκλοφόρησε σε DVD, προστέθηκε ο αρχικός ήχος με την ιαπωνική γλώσσα και αγγλικούς υπότιτλους. Οι πωλήσεις του DVD ήταν εξαιρετικές και η ταινία απέκτησε εκατομμύρια φαν.

Στην ιαπωνική γλώσσα, “Mononoke” σημαίνει πνεύμα, ενώ “hime” πριγκίπισσα. Οπότε σε ελεύθερη μετάφραση «Mononoke-hime» σημαίνει «Πριγκίπισσα των πνευμάτων».