On the Waterfront (1954)

Ελληνικός Τίτλος: Το Λιμάνι της Αγωνίας
Κατηγορία: Δράμα, Έγκλημα
Σκηνοθεσία: Elia Kazan
Σενάριο: Budd Schulberg
Πρωταγωνιστούν: Marlon Brando, Karl Malden, Lee J. Cobb, Rod Steiger, Pat Henning, Eva Marie Saint
Μουσική: Leonard Bernstein
Φωτογραφία: Boris Kaufman
Μοντάζ: Gene Milford
Χώρα Παραγωγής: ΗΠΑ
Χρώμα: Ασπρόμαυρη
Διάρκεια: 108 min

Νιού Τζέρσεϊ, δεκαετία του 50. Μια ομάδα μαφιόζων έχει πάρει με τη βία την εξουσία του συνδικάτου των εργατών του λιμανιού και πλουτίζει εις βάρος τους. Οι αρμόδιες αρχές απλά παρακολουθούν και μοιάζουν ανίσχυρες να αντιδράσουν μπροστά στον αποτελεσματικό τρόπο με τον οποίο δρουν οι γκάνγκστερ, οι οποίοι εκφοβίζουν και απειλούν με θάνατο όποιον τολμήσει να σηκώσει κεφάλι.
Αρχηγός της συμμορίας των μαφιόζων και επικεφαλής του συνδικάτου του λιμανιού είναι ο Johny Friendly (Lee J. Cobb). Υπαρχηγός και δεξί χέρι του Friendly, είναι ο Charley Malloy (Rod Steiger). Οι δυο τους ελέγχουν πλήρως τι μπαίνει και τι βγαίνει από το λιμάνι αλλά και το ποιοι καθημερινά εργάζονται σε αυτό.
Ο Charley, έχει έναν μικρότερο αδελφό τον Terry (Marlon Brando), ο οποίος επιστρέφει στην παλιά του γειτονιά και στο σπίτι του, μετά από μια αποτυχημένη πορεία ως πυγμάχος.
Πολύ σύντομα ο Terry, υπό την καθοδήγηση του αδελφού του, πιάνει δουλειά στο λιμάνι κάτω από την προστασία του Johny Friendly. Έτσι, χωρίς καν να το καταλάβει, γίνεται μέλος της συμμορίας και κερδίζει τον εκφοβιστικό σεβασμό αλλά και το μίσος των υπολοίπων εργατών.
Όταν ο Terry θα γίνει αυτόπτης μάρτυρας της δολοφονίας ενός εκ των εργαζομένων του λιμανιού, από τους μπράβους του Friendly αλλά και τον ίδιο του τον αδελφό, θα έρθει σε σύγκρουση με τη συνείδησή του. Ο άτυχος λιμενεργάτης δολοφονήθηκε επειδή θα κατέθετε εναντίον της συμμορίας, όσο για τον θάνατό του, οι μπράβοι του Friendly, φρόντισαν να φανεί σαν ατύχημα.
Τώρα ο Terry, έντονα διχασμένος για το αν θα πρέπει να καταθέσει στην αστυνομία και να ξεσκεπάσει τους πραγματικούς ενόχους, θα δεχθεί τις πιέσεις της αδερφής του θύματος, Edie Doyle (Eva Marie Saint) την οποία και ερωτεύεται, αλλά και του παπά της κοντινής εκκλησίας, Father Barry (Karl Malden), οι οποίοι προσπαθούν να τον πείσουν να καταθέσει...

Το σενάριο του Budd Schulberg βασίστηκε σε πραγματικά γεγονότα, όπως αυτά παρουσιάστηκαν σε μια σειρά από άρθρα του δημοσιογράφου Malcolm Johnson, με τίτλο "Crimes On The Waterfront " και δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα "New York Sun" το 1948.
Τα άρθρα αυτά, που κέρδισαν και το βραβείο Pulitzer, είχαν δημοσιευτεί σε εικοσιτέσσερις συνέχειες και είχαν σαν αντικείμενο τη διαφθορά, τον χρηματισμό και τα ξεκαθαρίσματα λογαριασμών των γκάνγκστερ που είχαν τον έλεγχο του συνδικάτου των λιμενεργατών της Νέας Υόρκης.
Ο Elia Kazan, σκηνοθετώντας με τρόπο ρεαλιστικό αλλά ταυτόχρονα ανθρώπινο και τραγικό, δημιούργησε μια ταινία που από πολλούς θεωρείται ως η καλύτερη αμερικανική ταινία όλων των εποχών και από άλλους, ως η πιο χαρακτηριστική κοινωνική ταινία στην ιστορία της 7ης τέχνης.
Βέβαια το γεγονός αυτό δεν οφείλεται μόνο στο σενάριο και στην σκηνοθεσία αλλά και στους υπόλοιπους συντελεστές που έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό. Η ασπρόμαυρη φωτογραφία, το μοντάζ, τα σκηνικά και η μουσική του Leonard Berstain, είναι όλα άψογα.
Το καστ είναι επιλεγμένο προσεκτικά και οι ερμηνείες όλων, ακόμα και των ηθοποιών που κρατούν τους δευτερεύον ρόλους, είναι υποδειγματικές.
Ο Marlon Brando, ως Terry Malloy, σε έναν από τους καλύτερους ρόλους της καριέρας του, παραδίδει μαθήματα υποκριτικής και με το μεγάλο του ταλέντο επισκιάζει τους πάντες και τα πάντα.
Ο Karl Malden, στο ρόλο του ριψοκίνδυνου ιερέα είναι εξαιρετικός. Το ίδιο εξαιρετικοί είναι και οι Lee J. Cobb, Rod Steiger και Pat Henning. Η πρωτοεμφανιζόμενη τότε Eva Marie Saint, είναι υπέροχη και με την ερμηνεία της ως Edie Doyle, στήνει γερά τα θεμέλια για την μετέπειτα πορεία της καριέρας της.

Η υλοποίησης της ταινίας δεν ήταν και τόσο εύκολη υπόθεση καθώς, όλες σχεδόν οι κινηματογραφικές εταιρίες παραγωγής θεωρούσαν πως το θέμα των εργατικών προβλημάτων ενός λιμανιού δεν θα προσέλκυε το κοινό και το αποτέλεσμα θα ήταν μια εμπορική αποτυχία. Την ταινία ανέλαβε τελικά να χρηματοδοτήσει ο ανεξάρτητος παραγωγός Sam Spiegel, ο οποίος και ήρθε σε συμφωνία με τη Columbia.
Το κόστος παραγωγής έφτασε σχεδόν το ένα εκατομμύριο δολάρια και τα γυρίσματα που διήρκεσαν 36 ημέρες, πραγματοποιήθηκαν στο Χόμποκεν του Νιου Τζέρσεϊ.
Η ταινία έκανε πρεμιέρα στη Νέα Υόρκη τον Ιούλιο του 1954 και παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις σημείωσε τεράστια επιτυχία καθώς, οι εισπράξεις της κατά την πρώτη της προβολή στους κινηματογράφους, ξεπέρασαν το ποσό των 9,5 εκατομμυρίων δολαρίων.
Το «On the Waterfront»  χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως η απάντηση του Kazan σε αυτούς που τον κατέκριναν για το γεγονός ότι δυο χρόνια πριν, το 1952, κατέδωσε οκτώ συναδέλφους του ως κομμουνιστές, στην Επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων. Για το ίδιο θέμα είχε επίσης κατακριθεί και ο σεναριογράφος της ταινίας, Budd Schulberg.

Στην απονομή των  Όσκαρ στις 30 Μαρτίου του 1955, «Το Λιμάνι της Αγωνίας» είχε συνολικά 12 υποψηφιότητες, από τις οποίες τελικά εισέπραξε 8 αγαλματίδια: Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας (Elia Kazan), Α’ Ανδρικού Ρόλου (Marlon Brando), Β’ Γυναικείου Ρόλου (Eva Marie Saint), Σεναρίου (Budd Schulberg), Φωτογραφίας (Boris Kaufman), Μοντάζ (Gene Milford) και Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης (Richard Day).
Οι άλλες τέσσερεις υποψηφιότητες που είχε ήταν οι τρεις για το Βραβείο του Β’ Ανδρικού Ρόλου, για τους Karl Malden, Lee J. Cobb, Rod Steiger και το Βραβείο Καλύτερης Μουσικής Επιμέλειας για τον Leonard Bernstein.
Επίσης βραβεύτηκε με τρεις Χρυσές Σφαίρες, ένα Βραβείο BAFTA (Marlon Brando) και με άλλες διακρίσεις.
Σήμερα θεωρείται μία από τις πιο κλασικές ταινίες της χρυσής εποχής του Χόλυγουντ και κατέχει μια θέση σε όλες τις λίστες με τις καλύτερες όλων των εποχών.