The Shawshank Redemption (1994)

Ελληνικός Τίτλος: Τελευταία Εξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ
Κατηγορία: Δράμα
Σκηνοθεσία: Frank Darabont
Σενάριο: Stephen King (διήγημα), Frank Darabont (προσαρμογή σεναρίου)
Πρωταγωνιστούν: Tim Robbins, Morgan Freeman, Bob Gunton, Clancy Brown, Gil Bellows
Μουσική: Thomas Newman

Φωτογραφία: Roger Deakins

Μοντάζ: Richard Francis-Bruce

Χώρα Παραγωγής: ΗΠΑ

Χρώμα: Έγχρωμη
Διάρκεια: 142 min

Το σενάριο της ταινίας βασίζεται στο διήγημα του Stephen King "Rita Hayworth and Shawshank Redemption" που κυκλοφόρησε το 1982, μέσα σε μια σειρά διηγημάτων με γενικό τίτλο "Different Seasons”. Το διήγημα αυτό ξεχώρισε ανάμεσα στα άλλα της συλλογής και λίγο καιρό μετά εκδόθηκε μόνο του.
Δώδεκα χρόνια μετά την έκδοση του, ο άγνωστος ως τότε Frank Darabont θέλησε να το μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη. Ήταν ένα αρκετά δύσκολο εγχείρημα που έκρυβε πολλές παγίδες, καθώς ο νεαρός και άπειρος σκηνοθέτης έπρεπε να καταπιαστεί με την μεταφορά ενός εξαιρετικά γραμμένου κείμενου, που ήταν πλημμυρισμένο με έντονες εικόνες, δημιουργημένες από το ιδιαίτερο ύφος του King.
Ο Darabont όχι μόνο τα πήγε περίφημα, αλλά κατάφερε και δημιούργησε μια ταινία διάρκειας 142 λεπτών, ακολουθώντας με πολύ μικρές παρεκκλίσεις την ιστορία ενός μικρού, λιγοσέλιδου διηγήματος.

Το 1947, ένας νεαρός επιτυχημένος τραπεζίτης, ο Andy Dufresne, καταδικάζεται εις δις ισόβια για τη δολοφονία της γυναίκας του και του εραστή της. Θεωρείται ότι τους βρήκε στο κρεβάτι μαζί και τους σκότωσε και τους δύο ρίχνοντας στον καθένα από τέσσερις σφαίρες. Ο ίδιος στο δικαστήριο δηλώνει κατηγορηματικά αθώος.
Μεταφέρεται να εκτίσει την ποινή του στο σωφρονιστικό ίδρυμα Shawshank.
Ο Andy πολύ γρήγορα γνωρίζει την άσχημη πραγματικότητα της φυλακής. Θα αντιμετωπίσει σεξουαλική βία, την διαφθορά μεταξύ κρατουμένων και σωφρονιστικών υπαλλήλων, την απληστία του διοικητή του ιδρύματος ονόματι Warden Norton και όλους τους άγραφους νόμους που διέπουν κάθε φυλακή.
Παρ’ όλο που Andy είναι χαμηλών τόνων και κλεισμένος στον εαυτό του, δεν λυγίζει. Θα γνωριστεί και θα γίνει φίλος με τον Ellis Boyd 'Red' Redding, έναν νέγρο ισοβίτη που είναι γνωστός στη φυλακή για την ικανότητά του να βρίσκει πράγματα από τον “έξω κόσμο”. Αρχικά ο Andy ζητά να του φέρει ένα σφυρί έτσι ώστε να συνεχίσει το χόμπι του που είναι  να δημιουργεί μικρά πέτρινα πιόνια σκακιού. Αργότερα του ζητάει μία αφίσα της Rita Hayworth.
Ο Andy, εκμεταλλευόμενος τις οικονομικές του γνώσεις αλλά και την γενικότερη παιδεία του, κερδίζει την εύνοια του διευθυντή Norton και των υπόλοιπων σωφρονιστικών υπαλλήλων. Φτιάχνει τα βιβλία του Norton για τις παράνομες εργασίες του και κρατάει τα λογιστικά παρακολουθώντας ταυτόχρονα τις επενδύσεις των περισσότερων, από το προσωπικό της φυλακής. Σε αντάλλαγμα, βελτιώνει τη βιβλιοθήκη της φυλακής και φέρνει ένα κλίμα αξιοπρέπειας και σεβασμού στους συγκρατούμενούς του.
Παράλληλα η φιλία του με τον Red μεγαλώνει και μεταξύ των δύο αντρών αναπτύσσεται ένας ισχυρός αλληλοσεβασμός. Και οι δυο τους δεν το βάζουν κάτω και καθώς περνούν τα χρόνια ελπίζουν και περιμένουν την λύτρωση...

Η ταινία αποτελεί, ίσως, μία από της καλύτερες μεταφορές λογοτεχνικών βιβλίων του Stephen King -και όχι μόνο- στην μεγάλη οθόνη.
Η σκηνοθεσία του Darabont είναι εξαιρετικά λιτή, με παντελής έλλειψη έστω και μίας υπερβολής, ακροβατεί ανάμεσα στην απλή περιγραφή και στην πλήρη σκιαγράφηση των χαρακτήρων, αναδεικνύοντας υψηλές ηθικές αξίες όπως, η φίλια, η αξιοπρέπεια, η ελπίδα και η λύτρωση.
Σε όλο το δημιούργημα μεγάλη συμβολή δίνει το υπέροχο σκηνικό περιβάλλον που είναι μια ψυχρή, γοτθικού τύπου πέτρινη φυλακή, χτισμένη σε ένα ερημικό, φωτογενές τοπίο, που έρχεται σε μεγάλη αντίθεση με το κλειστοφοβικό και ύποπτο εσωτερικό περιβάλλον.
Όλοι οι ηθοποιοί, από τον πρωταγωνιστή μέχρι και αυτόν που έχει τον τελευταίο ρόλο, δίνουν αξιοπρόσεχτες ερμηνείες.
Ο Tim Robbins στον πρωταγωνιστικό ρόλο, παραδίδει μια ερμηνεία με βάθος και έντονη συναισθηματική φόρτιση, κρατώντας τέλεια τις ισορροπίες ανάμεσα στην απελπισία και την επιθυμία για ένα καλύτερο αύριο, σε μια απ’ τις καλύτερες ερμηνείες της καριέρας του. Εξίσου όμως σημαντική είναι και η ερμηνεία του Morgan Freeman, που αν και ο ρόλος του είναι δευτερεύον, είναι μεγάλης και ζωτικής σημασίας.

Συνοψίζοντας... η ταινία είναι ένα αριστούργημα με όλη τη σημασία της λέξεως. Βαθιά ανθρώπινη, ένας ύμνος για την φιλία και την ελπίδα, καθηλώνει και συγκινεί, ενώ η ατμόσφαιρά της παραμένει στη μνήμη του θεατή για πολύ μετά το τέλος της -αυτού του εκπληκτικού τέλους της... Είναι μια ταινία σταθμός στην ιστορία του κινηματογράφου που καταφέρνει να πείσει και τον πιο δύσκολο θεατή.
 Όταν η ταινία πρωτοπροβλήθηκε στις Αμερικανικές κινηματογραφικές αίθουσες το 1994, χαρακτηρίστηκε σαν εισπρακτική αποτυχία αφού είχε ένα κόστος 25 εκατομμυρίων δολαρίων και οι εγχώριες εισπράξεις της με το ζόρι έφτασαν τα 28,5 εκατομμύρια δολάρια. Η μεγάλη επιτυχία και η καθολική αναγνώριση της ταινίας ήρθε λίγο αργότερα, όταν πια είχε κατέβει από τις αίθουσες.
Σήμερα, σύμφωνα με την αξιολόγηση από χρήστες στο IMDb.com είναι η 1η καλύτερη ταινία όλων των εποχών, έχοντας βάλει από κάτω της άλλες πολύ μεγάλες δημιουργίες του παγκόσμιου κινηματογράφου.
Ήταν προτεινόμενη για εφτά βραβεία Όσκαρ και για δύο Χρυσές Σφαίρες, δε κατάφερε όμως να κερδίσει τίποτα απ’ αυτά καθώς, βρέθηκε αντιμέτωπη με το «Forrest Gump» που εκείνη τη χρονιά σάρωσε τα βραβεία.