The Pianist (2002)

Ελληνικός Τίτλος: Ο πιανίστας
Κατηγορία: Βιογραφία, Δράμα, Ιστορική
Σκηνοθεσία: Roman Polanski
Σενάριο: Wladyslaw Szpilman (αυτοβιογραφία), Ronald Harwood (προσαρμογή σεναρίου)
Πρωταγωνιστούν: Adrien Brody, Thomas Kretschmann, Frank Finlay, Zbigniew Zamachowski, Emilia Fox
Μουσική: Wojciech Kilar

Φωτογραφία: Pawel Edelman

Μοντάζ: Hervé de Luze

Χώρα Παραγωγής: Γαλλία, Πολωνία, Γερμανία, Μεγάλη Βρετανία
Χρώμα: Έγχρωμη
Διάρκεια: 150 min

Τα γεγονότα της ταινίας βασίζονται στην αυτοβιογραφικό σύγγραμμα του Wladyslaw Szpilman (1911-2000). Το βιβλίο γράφτηκε το 1945, και αναφέρεται στα όσα έζησε στην Βαρσοβία ο διάσημος πιανίστας, κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Είχε τίτλο «Śmierć Miasta» (Θάνατος μιας πόλης). Τότε, η κυκλοφορία αυτού του συγγράμματος απαγορεύτηκε σχεδόν αμέσως, από τις Σταλινικές Πολωνικές αρχές.
Το 1998, ο γιος του Wladyslaw, Szpilman Andrzej, αναδημοσίευσε την δουλειά του πατέρα του, πρώτα στα γερμανικά με τον τίτλο «Das Wunderbare Überleben» (Η θαυμαστή επιβίωση) και στη συνέχεια στα αγγλικά ως «The Pianist» (Ο πιανίστας).

Σεπτέμβριος του 1939. Οι Γερμανικές δυνάμεις εισβάλλουν στην Πολωνία κάνοντας έτσι, το πρώτο βήμα για την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο Wladyslaw Szpilman είναι ένας νεαρός Πολωνός εβραϊκής καταγωγής, που δουλεύει στο Κρατικό Ραδιόφωνο της Βαρσοβίας ως πιανίστας. Ο χώρος που εργάζεται ο Szpilman καταστρέφεται από μία βόμβα της γερμανικής αεροπορίας, την ώρα που εκείνος παίζει μια μελωδία του Chopin.
Τους επόμενους μήνες κι ενώ όλη η χώρα βρίσκεται πλέον υπό Γερμανική κατοχή, οι συνθήκες διαβίωσης των Εβραίων έχουν γίνει τραγικές.
Το 1940, ο Szpilman μαζί με την οικογένειά του, βρίσκεται έγκλειστος στο γκέτο της Βαρσοβίας, όπου εκεί έρχεται αντιμέτωπος με την πείνα, την εξαθλίωση, τις βαρβαρότητες των Ναζί και τον συνεχή φόβο του θανάτου.
Σταδιακά οι Εβραίοι του γκέτο μεταφέρονται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης με σκοπό να εκτελεστούν. Ο Szpilman γλιτώνει την μοιραία μεταφορά την τελευταία στιγμή, σωζόμενος  από έναν αστυνομικό του Εβραϊκού γκέτο, που έτυχε να είναι οικογενειακός του φίλος. Μακριά πλέον από την οικογένειά του, παραμένει κρυμμένος στην ερειπωμένη πόλη της Βαρσοβίας προσπαθώντας να επιβιώσει ενώ ταυτόχρονα, γίνεται μάρτυρας των θηριωδιών που διαπράττουν τα Ες-Ες...

Ο καταξιωμένος Γαλλό-Πολωνός σκηνοθέτης Roman Polanski, επηρεασμένος από δικά του προσωπικά βιώματα, αφού όταν ήταν παιδί είχε ζήσει κι αυτός μια παρόμοια εμπειρία (όχι τόσο τραγική) κατά την διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, δραπετεύοντας από το γκέτο της Κρακοβίας, προσεγγίζει το εξαίρετο σενάριο του Ronald Harwood με μοναδικό τρόπο, σκηνοθετώντας με έντονο λυρισμό που συγκινεί αφάνταστα αλλά και ταυτόχρονα, με ρεαλισμό που σε κάποιες περιπτώσεις σοκάρει.
Η δραματική ατμόσφαιρα κυριαρχεί από το πρώτο μέχρι και το τελευταίο πλάνο της ταινίας και τα συναισθήματα διαρκώς εναλλάσσονται από λύπη και αποτροπιασμό για όσα διαδραματίζονται κατά την εξέλιξη της ιστορίας, σε χαρά για τις στιγμές που ο ήρωας κατορθώνει να ξεφύγει από τον κίνδυνο και σε μια διαρκή αγωνία για το τι πρόκειται να επακολουθήσει.
Σε όλο το κλίμα βοηθάει πολύ και η υπέροχη μουσική υπόκρουση με μελωδίες στο πιάνο του Chopin αλλά και του Wojciech Kilar που έχει αναλάβει το μουσικό θέμα της ταινίας.
Άλλο σημείο άξιο αναφοράς, είναι η άψογη αναπαράσταση της κατεστραμμένης Βαρσοβίας μετά τους βομβαρδισμούς που υπέστη από τους Γερμανούς κατακτητές.

Οι ερμηνείες των ηθοποιών είναι κάτι παραπάνω από συγκλονιστικές.
Κορυφαίος στον πρωταγωνιστικό ρόλο ο Adrien Brody, ο οποίος εμφανίζεται σε όλες τις σκηνές της ταινίας, από το πρώτο έως και το τελευταίο δευτερόλεπτο, δίνοντας μία από
τις καλύτερες ερμηνείες όλων των εποχών.
Ο Brody επιλέχθηκε για τον ρόλο, ανάμεσα σε 1400 άντρες ηθοποιούς, σε οντισιόν που έγινε στο Λονδίνο. Για τις ανάγκες του ρόλου αναγκάστηκε να χάσει 14 κιλά μέσα σε λίγες μόνο εβδομάδες, ακολουθώντας εξαντλητική δίαιτα.
Η επιλογή του αποδείχτηκε καταλυτική για την επιτυχία της ταινίας καθώς, το μεγάλο του υποκριτικό ταλέντο σε συνδυασμό με την ψιλόλιγνη εκφραστική του μορφή και την ματιά του, που πολλές στιγμές κοιτά χαμένη στο άπειρο, ισορροπώντας ανάμεσα στην ανάγκη για την επιβίωση και τον φόβο για τον θάνατο, προκαλούν έντονα συναισθήματα στον θεατή, παρασέρνοντάς τον να ταυτιστεί μαζί του και να συμπάσχει στον πόνο, στον φόβο και στην αγωνία του.
Πολύ καλοί επίσης είναι ο Thomas Kretschmann στον ρόλο του Λοχαγού Wilm Hosenfeld, σε μια ολιγόλεπτη αλλά πολύ αξιόλογη εμφάνιση, ο Frank Finlay και η Maureen Lipman που υποδύονται τους γονείς του πιανίστα και η Emilia Fox στον ρόλο της φίλης του Szpilman.

Η ταινία έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ των Καννών, στις 24 Μαΐου του 2002, όπου και κέρδισε τη μέγιστη διάκριση, το Χρυσό Φοίνικα. Στην Ελλάδα κυκλοφόρησε στις 19 Οκτωβρίου του ίδιου έτους.
Ήταν υποψήφια για επτά βραβεία Όσκαρ, ανάμεσα στα οποία και αυτό της Καλύτερης ταινίας. Τελικά κέρδισε τα τρία: Καλύτερης Σκηνοθεσίας, Διασκευασμένου Σεναρίου και Α’ Ανδρικού Ρόλου.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης πως η ταινία κέρδισε επτά Βραβεία César, δύο βραβεία BAFTA και είχε πλήθος από άλλες μικρότερες διακρίσεις.
Εισπρακτικά τα πήγε πολύ καλά αφού με προϋπολογισμό 35.000.000 δολάρια, τα έσοδά της ξεπέρασαν τα 120 εκατομμύρια παγκοσμίως.