Αγγλικός Τίτλος: Battleship Potemkin
Ελληνικός Τίτλος: Θωρηκτό Ποτέμκιν
Κατηγορία: Πολεμικό Δράμα, Ιστορική
Σκηνοθεσία: Sergei M. Eisenstein
Σενάριο: Nina Agadzhanova
Πρωταγωνιστούν: Aleksandr Antonov, Vladimir Barsky, Grigori Aleksandrov, Ivan Bobrov
Φωτογραφία: Eduard Tisse, Vladimir Popov
Μοντάζ: Grigori Aleksandrov, Sergei M. Eisenstein
Χώρα Παραγωγής: Σοβιετική Ένωση
Χρώμα: Ασπρόμαυρη
Διάρκεια: 75 min
Η ταινία γυρίστηκε κατόπιν παραγγελίας της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης προς τον σκηνοθέτη, στο πλαίσιο των εορτασμών για τα είκοσι χρόνια της αποτυχημένης εξέγερσης του 1905 στην τσαρική Ρωσία.
Είναι ένα κλασσικό δείγμα προπαγανδιστικού κινηματογράφου, αφού οφθαλμοφανέστατα εξυμνεί τους «καλούς» επαναστάτες και εναντιώνεται στον «κακό» Τσάρο και τους Κοζάκους του.
Η ταινία βασίζεται σε ιστορικά γεγονότα και αφηγείται την ιστορία της εξέγερσης του πληρώματος του θωρηκτού Ποτέμκιν στην Οδησσό το 1905.
Χωρίζεται σε πέντε ενότητες, όπου η καθεμία από αυτές μοιράζεται σε ένα ήρεμο και σε ένα βίαιο μέρος: «Άνδρες και Σκουλήκια», «Δράμα στο Λιμάνι», «Ένας νεκρός καλεί για Δικαιοσύνη», «Τα σκαλιά της Οδησσού» και «Συνάντηση με τη ναυτική μοίρα».
Αφορμή της εξέγερσης, κατά την ταινία, είναι ένα κομμάτι σάπιο κρέας που αρνούνται να φάνε οι ναύτες του πλοίου. Οι πρωταίτιοι της εξέγερσης καταδικάζονται από τους ανωτέρους τους σε τουφεκισμό. Τότε ξεσηκώνεται όλο το πλήρωμα με αποτέλεσμα το θάνατο ενός ναύτη. Οι συναδέλφοι του εκτίθουν τη σωρό του σε λαϊκό προσκύνημα στην Οδησσό. Η ανταρσία γενικεύεται στην πόλη, καθώς οι εργάτες κατεβαίνουν στο λιμάνι και εμψυχώνουν τους στασιαστές, μέχρι που η τσαρική αστυνομία επιτίθεται πυροβολώντας και σκοτώνοντας το άοπλο πλήθος στα σκαλιά του λιμανιού...
Το όλο δημιούργημα είναι αριστουργηματικό και παρά το γεγονός ότι γυρίστηκε 100 χρόνια πριν, περιέχει πλήθος σκηνών που θεωρούνται ακόμη και σήμερα πρωτοποριακές και έγιναν αντιγραφή από πολλούς σύγχρονους σκηνοθέτες.
Η σκηνή όπου οι στασιαστές θρηνούν τον δολοφονημένο τους ηγέτη, η σκηνή που δείχνει τρία πέτρινα λιοντάρια σε διαφορετικές θέσεις, παρμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να σχηματίζουν ένα ζώο που σηκώνεται και βρυχάται και η σκηνή στο λιμάνι της Οδησσού, όπου μέσα από την αργή κίνηση της ομίχλης και τις μαύρες σιλουέτες των καραβιών που προβάλλουν από το πούσι, υποβάλλεται η σιωπή και η θλίψη, ενώ στα πλάνα όπου οι ηλιαχτίδες αρχίζουν να διαπερνούν την ομίχλη γεννιέται ένα συναίσθημα προσδοκίας κι ελπίδας, είναι μερικές από αυτές.
Η κορυφαία όμως στιγμή της ταινίας είναι το μακελειό στα σκαλιά της Οδησσού, μια σκηνή που από πολλούς θεωρείται ως η καλύτερη σκηνή στην ιστορία του κινηματογράφου.
Το διασκορπισμένο και πανικόβλητο πλήθος που κατεβαίνει τρέχοντας τα σκαλιά κι αμέσως μετά οι φρουροί, που σχεδόν μηχανικά με στρατιωτικό βηματισμό, κατεβαίνουν πυροβολώντας όποιον βρίσκουν μπροστά τους, παρουσιάζονται από τον Eisenstein με εξαιρετικές εναλλαγές μακρινών, μεσαίων και κοντινών πλάνων, που συγκρούονται και αντιπαρατίθενται με ένα ρυθμό θαυμαστής ακρίβειας και αποτελεσματικότητας. Στη σκηνή αυτή ο φακός καταγράφει μοναδικές στιγμές βιαιότητας, οργής και ανθρώπινης συγκίνησης, εικόνες που με ένα εκπληκτικό για την εποχή μοντάζ ενώθηκαν, με τελικό αποτέλεσμα ένα εξαιρετικό δείγμα κινηματογραφικής σκηνοθεσίας.
Το φιλμ γυρίστηκε μέσα σε λίγες μόνο βδομάδες στην πόλη και στο λιμάνι της Οδησσού, με ερασιτέχνες ηθοποιούς, προκειμένου να αποδοθούν καλύτερα οι χαρακτήρες.
Αν και έχουν περάσει πολλά χρόνια από τη δημιουργία του, διακρίνεται ακόμη και σήμερα για την πλαστική συμμετρία και τη δύναμη των εικόνων του και παραμένει μια κορυφαία στιγμή στην ιστορία του κινηματογράφου.
Ήταν η πρώτη ταινία που έκανε χρήση του δυναμικού μοντάζ και άλλων παρόμοιων τεχνικών.
Με αυτή την ταινία, ο Eisenstein στα 27 του χρόνια, καθιερώθηκε ως ένας από τους σημαντικότερους δημιουργούς που πέρασαν από τον κινηματογραφικό χώρο.
Το «Θωρηκτό Ποτέμκιν» έκανε πρεμιέρα στη Μόσχα στις 21 Δεκεμβρίου 1925, χωρίς να σημειώσει ιδιαίτερη επιτυχία. Τη δόξα και τη φήμη η ταινία την κέρδισε όταν προβλήθηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες των Δυτικών χωρών.
Στην Ελλάδα η πρώτη προβολή της ταινίας έγινε αρκετά χρόνια μετά, στις 21 Ιανουαρίου του 1952.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Αφήστε το σχόλιό σας σχετικά με αυτήν την ανάρτηση