East of Eden (1955)


Ελληνικός Τίτλος: Ανατολικά της Εδέμ
Κατηγορία: Δράμα, Ρομαντική
Σκηνοθεσία: Elia Kazan
Σενάριο: John Steinbeck (Μυθιστόρημα), Paul Osborn, John Steinbeck (Προσαρμογή Σεναρίου)
Πρωταγωνιστούν: James Dean, Julie Harris, Raymond Massey, Richard Davalos, Jo Van Fleet
Μουσική: Leonard Rosenman
Φωτογραφία: Ted McCord
Μοντάζ: Owen Marks
Χώρα Παραγωγής: ΗΠΑ
Χρώμα: Έγχρωμη
Διάρκεια: 115 min


Σε μια επαρχιακή πόλη της Καλιφόρνιας, την εποχή που η Ευρώπη ζει τα δεινά του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Cal Trask είναι ένας νεαρός που νιώθει αδικημένος καθώς πιστεύει ότι ο πατέρας του, έχει ιδιαίτερη αδυναμία στον αδελφό του, Aron. Τα δυο αγόρια που έχουν μεγαλώσει χωρίς τη μητέρα τους, γνωρίζοντας ότι πέθανε όταν εκείνα ήταν ακόμα μωρά, έχουν εντελώς διαφορετικούς χαρακτήρες. Ο Cal είναι παρορμητικός και ατίθασος, ενώ ο Aron είναι ήρεμος και υπάκουος.
Ο Aron διατηρεί μια σοβαρή σχέση με τη νεαρή Abra. Η Abra αρχικά δείχνει απέχθεια για τον Cal, αλλά σιγά-σιγά αρχίζει και έρχεται πιο κοντά του, καθώς ανακαλύπτει τις καλές πτυχές του χαρακτήρα του.
Μια μέρα, μετά από έναν καυγά που έχει ο Cal με τον πατέρα του, καταφεύγει στο Μόντερεϊ, μια γειτονική πόλη, όπου μαθαίνει ότι η μητέρα του, Kate (Jo Van Fleet), είναι ζωντανή κι ότι είναι ιδιοκτήτρια ενός οίκου ανοχής. Μετά απ’ αυτό, φανερά προβληματισμένος, επιστρέφει στο σπίτι του χωρίς να πει τίποτα σε κανέναν.
Παράλληλα, ο πατέρας των αγοριών ο οποίος ασχολείται με ένα αγρόκτημα, επενδύει όλα του τα χρήματα στην καλλιέργεια μαρουλιών με σκοπό να τα μεταφέρει κατεψυγμένα μέχρι τη Νέα Υόρκη. Μια αναποδιά όμως, γίνεται η αιτία να αποτύχει και έτσι να χάσει όλη του την περιουσία.
Τότε ο Cal, προσπαθώντας να ανέβει στα μάτια του πατέρα του, αποφασίζει να τον βοηθήσει οικονομικά, ζητώντας χρήματα από τη μητέρα του για να επενδύσει στην καλλιέργεια φασολιών· μια επένδυση που υπολογίζει ότι θα είναι πολύ κερδοφόρα, μόλις η Αμερική συμμετάσχει στον πόλεμο που μαίνεται στην Ευρώπη...


Το σενάριο της ταινίας βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του βραβευμένου με Νόμπελ Αμερικανού, πολυδιαβασμένου συγγραφέα, John Steinbeck, το οποίο εκδόθηκε το 1952. Μάλιστα, ο ίδιος συγγραφέας, συμμετείχε αφιλοκερδώς στην επιμέλεια του σεναρίου, σε συνεργασία με τον σεναριογράφο Paul Osborn.
Ο σκηνοθέτης Elia Kazan, ο οποίος στην εν λόγω ταινία είναι και παραγωγός, μη θέλοντας να μεταφέρει ολόκληρο το βιβλίο στην οθόνη, επικεντρώνεται στα τελευταία του κεφάλαια (πιο συγκεκριμένα στις τελευταίες ενενήντα σελίδες) όπου υπάρχει και η κορύφωση του δράματος. Αυτό το γεγονός ακυρώνει κάθε προσπάθεια σύγκρισης της ταινίας με το μυθιστόρημα και αναιρεί όσες κακόβουλες κριτικές έγιναν κατά καιρούς και αναφέρονταν σε μία κακή κινηματογραφική μεταφορά σε σχέση με το λογοτεχνικό έργο. Αντιθέτως μάλιστα, τα γεγονότα που περιγράφονται στην ταινία έχουν πολύ μικρή απόκλιση απ’ όσα μας διηγείται στις τελευταίες του σελίδες, το εξαίρετο κείμενο του Steinbeck και ο σκηνοθέτης φροντίζει να μην αφήσει κενά σε ότι αφορά όσων έχουν προηγηθεί και σχετίζονται με την μητέρα των δύο αγοριών.
Ο σκηνοθέτης επίσης, εκμεταλλεύεται άψογα το έγχρωμο της ταινίας (WarnerColor) και με τον φακό του μας “χορταίνει” με εξωτερικά γυρίσματα και μας δείχνει αρκετές όμορφες εικόνες από τις καταπράσινες κοιλάδες και τα εύφορα τοπία της Καλιφόρνιας.
Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει και στον μουσικοσυνθέτη Leonard Rosenman, ο οποίος έντυσε μουσικά την ταινία. Αυτή ήταν η πρώτη δουλειά του συνθέτη στον κινηματογράφο και από κει κι ύστερα ακολούθησε γι’ αυτόν, μια λαμπρή πορεία με δεκάδες soundtracks σε αντίστοιχες κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές.


Ο έμπειρος και ιδιαίτερα ταλαντούχος Kazan, εκμεταλλευόμενος τις τεράστιες ερμηνευτικές ικανότητες των πρωταγωνιστών του, σκηνοθετεί αναλύοντας προσεκτικά τους χαρακτήρες των ηρώων, καταφέρνοντας έτσι να βάλει τον θεατή μέσα στον κόσμο τους, και τον πραγματικό αλλά και τον ψυχικό.
Ο Cal (James Dean), από τις πρώτες κιόλας σκηνές της ταινίας, μας συστήνεται σαν ένας εξαγριωμένος και ταυτόχρονα απογοητευμένος έφηβος, που του αρέσει να κάνει συνεχώς το δικό του, χωρίς να υπολογίζει καθόλου τον περίγυρο και την οικογένειά του. Το άκρως αντίθετο είναι ο αδελφός του ο Aron (Richard Davalos) ο οποίος δείχνει ότι είναι αξιοπρεπής, εργατικός, θεοσεβής και υπεύθυνος· δηλαδή ότι ακριβώς είναι και ο πατέρας του, Adam Trask (Raymond Massey). Η σύγκρουση ανάμεσα στα δύο αδέλφια είναι αναμενόμενη, όπως αναμενόμενη είναι και η σύγκρουση ανάμεσα στον Cal και τον πατέρα του, Adam. Η νεαρή μνηστή του Aron, η Abra (Julie Harris), βρίσκεται ανάμεσα σε αυτές τις συγκρούσεις και από την μία γίνεται η αιτία για την όξυνσή τους και από την άλλη, ο ρόλος της είναι καταλυτικός για την εξομάλυνση των καταστάσεων. Η παρουσία της στην ταινία είναι συνεχής, από την αρχή μέχρι και τα τελευταία συγκινητικά λεπτά, όπου το δράμα φτάνει στην κορύφωσή του.
Πολύ καλή είναι και η ερμηνεία της Jo Van Fleet, στον ρόλο της μητέρας των αγοριών που τα εγκατέλειψε όταν ήταν μωρά για να ακολουθήσει τη δική της ζωή.


Η ταινία έκανε πρεμιέρα στις 9 Μαρτίου του 1955, σημειώνοντας μεγάλη εισπρακτική επιτυχία και αποσπώντας εξαιρετικές κριτικές.
Το 1956, ήταν υποψήφια για τέσσερα βραβεία Όσκαρ στις κατηγορίες Καλύτερης Σκηνοθεσίας, Σεναρίου, Α’ Ανδρικού Ρόλου για τον James Dean και Β’ Γυναικείου Ρόλου για την Jo Van Fleet, η οποία τελικά ήταν η μόνη που κατάφερε και κέρδισε το πολυπόθητο αγαλματίδιο.
Η ταινία διακρίθηκε επίσης στο Φεστιβάλ Καννών οπού τιμήθηκε με το Βραβείο Καλύτερης Δραματικής Ταινίας, κέρδισε μια Χρυσή Σφαίρα και είχε και τρεις υποψηφιότητες στα Βραβεία BAFTA.
Το «East of Eden» υπήρξε η πρώτη κινηματογραφική δουλειά του ταλαντούχου James Dean, στην οποία είχε πρωταγωνιστικό ρόλο. Όπως είναι γνωστό, ο νεαρός ηθοποιός σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα στις 30 Σεπτεμβρίου του 1955, έχοντας προλάβει να γυρίσει ακόμη δύο ταινίες, «Rebel Without a Cause» και «Giant», οι οποίες και οι δύο προβλήθηκαν μετά τον θάνατό του. O άτυχος ηθοποιός υπήρξε ο πρώτος υποψήφιος για Βραβείο Όσκαρ μετά θάνατον, στην ιστορία του θεσμού.
Σήμερα το «East of Eden» θεωρείται μία από τις πιο κλασικές και αγαπημένες αμερικάνικες ταινίες, μια ταινία που έχει γράψει το δικό της κεφάλαιο στην ιστορία της 7ης τέχνης.








Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Αφήστε το σχόλιό σας σχετικά με αυτήν την ανάρτηση