Psycho (1960)

Ελληνικός Τίτλος: Ψυχώ
Κατηγορία: Θρίλερ, Τρόμου, Μυστηρίου
Σκηνοθεσία: Alfred Hitchcock
Σενάριο: Robert Bloch (μυθιστόρημα), Joseph Stefano (προσαρμογή σεναρίου)
Πρωταγωνιστούν: Anthony Perkins, Vera Miles, Janet Leigh, John Gavin
Μουσική: Bernard Herrmann

Φωτογραφία: John L. Russell

Μοντάζ: George Tomasini

Χώρα Παραγωγής: ΗΠΑ

Χρώμα: Ασπρόμαυρη
Διάρκεια: 109 min

Μια όμορφη, νεαρή γυναίκα, η Μάριον, έχοντας βαρεθεί τη μονότονη και μετρημένη ζωή της, κλέβει 40.000 δολάρια από το γραφείο στο οποίο εργάζεται. Στην συνέχεια, μαζεύει τα πράγματά της και φεύγει από την πόλη με κατεύθυνση προς την Καλιφόρνια, όπου πρόκειται να συναντήσει τον εραστή της. Φοβούμενη ότι την ακολουθεί η αστυνομία, οδηγεί ασταμάτητα μέχρι να νυχτώσει μέσα σε δυνατή βροχή. Όταν κάπου στα μισά της διαδρομής εντοπίζει ένα μικρό απομονωμένο μοτέλ, αποφασίζει να σταματήσει εκεί για να ξεκουραστεί.
Ιδιοκτήτης αυτού του μοτέλ είναι ένας φαινομενικά συνεσταλμένος νεαρός που ακούει στο όνομα Νόρμαν Μπέιτς. Ο συμπαθητικός και εξυπηρετικός νέος ζει μοναχικά σ’ ένα σπίτι απέναντι από το μοτέλ, μαζί με την άρρωστη μητέρα του.
Αφού ο Νόρμαν οδηγεί την Μάριον στο δωμάτιό της, την προσκαλεί να δειπνήσουνε μαζί. Εκείνη δέχεται, παρά το γεγονός ότι λίγο πριν έχει ακούσει την μητέρα του Νόρμαν να έχει αντιρρήσεις και να διαπληκτίζεται με το γιο της σχετικά με αυτήν την πρόσκληση. Μέτα το φαγητό, αποκαμωμένη πια, πηγαίνει στο δωμάτιό της για να κάνει ντους, χωρίς όμως να ξέρει ότι ο Νόρμαν την παρακολουθεί από μια μικρή τρύπα στον τοίχο και χωρίς να αντιληφθεί την παρουσία μιας σκοτεινής γυναικείας φιγούρας που την πλησιάζει αργά κρατώντας ένα μεγάλο κουζινομάχαιρο…

Το σενάριο της ταινίας βασίζεται στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Robert Bloch που κυκλοφόρησε το 1959. Λέγεται ότι ο Hitchcock, μαθαίνοντας το θέμα του μυθιστορήματος αγόρασε ως ανώνυμος τα δικαιώματα του βιβλίου αντί του ποσού των 9.000 δολαρίων από τον συγγραφέα και μετά έσπευσε και μάζεψε από την αγορά όσο πιο πολλά αντίτυπα μπορούσε, προκειμένου να μην γίνει γνωστή η ιστορία στο κοινό.
Ξεκινώντας η αφήγηση της ιστορίας ο θεατής αποπροσανατολίζεται καθώς περιμένει να δει μια ταινία που έχει σαν κεντρικό θέμα μια ερωτική ιστορία ενός ζευγαριού, με την πρωταγωνίστρια να κλέβει κάποια χρήματα και κατόπιν να προσπαθεί να διαφύγει. Η δολοφονία όμως της κεντρικής ηρωίδας προτού καλά-καλά συμπληρωθεί το εν τρίτο της ταινίας, αφήνει άφωνους και αμήχανους τους πάντες. Αυτό το γεγονός καθηλώνει ακόμη περισσότερο τον θεατή και κάνει την ούτως ή άλλως τρομακτική συνέχεια ακόμα πιο φρικιαστική.
Η μητριαρχία, ο διχασμός προσωπικότητας και η σχιζοφρένεια είναι τα στοιχεία που πλαισιώνουν την ιστορία και μέσα από την αριστουργηματική σκηνοθεσία του μεγάλου δημιουργού και την αξεπέραστη ερμηνεία του Anthony Perkins στο ρόλο του παράφρονα Νόρμαν Μπέιτς, γεννιέται μια ταινία πραγματικός θρύλος που όσα χρόνια κι αν περάσουν από την πρώτη της προβολή, πάντα θα είναι η κορυφαία στο είδος της και πάντα οι σκηνές της θα είναι ένα πρότυπο για τους νεότερους δημιουργούς. Στο Psycho παρακολουθούμε την σκηνοθετική ευφυΐα του Hitchcock σε όλη της τη μεγαλοπρέπεια.

Η περίφημη σκηνή της δολοφονίας στο μπάνιο, είναι ίσως τα διασημότερα 40 κινηματογραφικά δευτερόλεπτα. Για να ολοκληρωθεί αυτή η σκηνή χρειάστηκαν οκτώ ημέρες γυρισμάτων. Μια σκηνή που χρησιμοποιήθηκε σιρόπι σοκολάτας για την αναπαράσταση του αίματος, μαχαιριές σε πεπόνι ως ηχητικό εφέ και ως μουσική υπόκρουση ένα ηχητικό μείγμα μουσικής και ήχων πουλιών.
Άλλη σκηνή άξια αναφοράς, είναι η σφαγή του ντετέκτιβ στην κορυφή της σκάλας. Ο μετρ τοποθετεί την κάμερα ψηλά, σχεδόν κατακόρυφα, έτσι ώστε ο θεατής να μην μπορεί να υποψιαστεί την ταυτότητα της μητέρας και ταυτόχρονα να προκαλέσει την αντίθεση ανάμεσα στο γενικό πλάνο της σκάλας και στο κοντινό του προσώπου του θύματος.
Άλλο εντυπωσιακό στοιχείο της ταινίας είναι η ανατριχιαστική εικόνα του σπιτιού του Νόρμαν και της μητέρας του πάνω στο λόφο (βασίστηκε στον πίνακα “House by the railroad” (1925) του Αμερικανού ζωγράφου, Edward Hopper), που δεσπόζει επιβλητικά πάνω από το οριζόντιο αρχιτεκτονικά συγκρότημα του μοτέλ. Ο πρώτος χώρος είναι το βασίλειο της κακιάς μητέρας που επιβλέπει και καταδυναστεύει τον Νόρμαν, ενώ ο δεύτερος χώρος, φαινομενικά φυσιολογικός, είναι εκείνος που εκπροσωπεί τον νεαρό και όλους τους ανεκπλήρωτους πόθους του.
Άλλη μια καινοτομία από τις πολλές που έχει η ταινία, είναι πως παρ' ότι διαδραματίζονται σκηνές άγριων δολοφονιών, είναι κινηματογραφημένες με τέτοιο τρόπο ώστε να μην παρουσιάζεται στον θεατή ωμή βία, παρά μόνο τρόμος.
Η μουσική του Bernard Herrmann ταιριάζει απόλυτα με το θέμα και την ατμόσφαιρα της ταινίας και απογειώνει ακόμα περισσότερο τις ήδη δυνατές σκηνές.

Αν και την εποχή που γυρίστηκε η ταινία το χρώμα είχε ήδη εισβάλλει στον κινηματογράφο, ο Hitchcock επέλεξε να γυρίσει ασπρόμαυρο το φιλμ, προκειμένου να προσδώσει μεγαλύτερο βάθος στην αγωνία και στον τρόμο.
Το κόστος της παραγωγής ήταν 800.000 δολάρια ενώ οι εισπράξεις της μέχρι σήμερα ξεπερνούν τα 50.000.000.
Η ταινία ήταν υποψήφια για τέσσερα Όσκαρ, κέρδισε μία Χρυσή Σφαίρα (καλύτερου Β' Γυναικείου ρόλου στην Janet Leigh) και Καλύτερης ταινίας στον διαγωνισμό Edgar Allan Poe Awards. Επίσης κέρδισε ακόμα 3 βραβεία σε διάφορους άλλους διαγωνισμούς.
Το 2006 ψηφίστηκε από την Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου του Σικάγο ως η πιο τρομακτική ταινία όλων των εποχών.