The Maltese Falcon (1941)

Ελληνικός Τίτλος: Το Γεράκι της Μάλτας
Κατηγορία: Έγκλημα, Μυστηρίου, Νουάρ
Σκηνοθεσία: John Huston
Σενάριο: Dashiell Hammett (Μυθιστόρημα) John Huston (Προσαρμογή Σεναρίου)
Πρωταγωνιστούν: Humphrey Bogart, Mary Astor, Gladys George, Peter Lorre, Sydney Greenstreet
Μουσική: Adolph Deutsch

Φωτογραφία: Arthur Edeson

Μοντάζ: Thomas Richards

Χώρα Παραγωγής: ΗΠΑ
Χρώμα: Ασπρόμαυρη
Διάρκεια: 100 min

Η πρώτη φορά, που το πολυδιαβασμένο μυθιστόρημα του Dashiell Hammett «The Maltese Falcon» (1930), μεταφέρθηκε στην μεγάλη οθόνη ήταν το 1931, με μια ομότιτλη παραγωγή, σε σκηνοθεσία του Roy Del Ruth και με πρωταγωνιστές τους Bebe Daniels, Ricardo Cortez και Dudley Diggesη.
Πέντε χρόνια αργότερα, το 1936, ο σκηνοθέτης William Dieterle, πήρε την ιστορία του best seller και γύρισε μια ταινία με τον τίτλο «Satan Met a Lady». Το σενάριο της ταινίας αυτής βασιζόταν στο βιβλίο του Dashiell Hammett, αλλά ο σκηνοθέτης σε συνεργασία με τον σεναριογράφο Brown Holmes, του έδωσε μια πιο ανάλαφρη, κωμική εκδοχή. Πρωταγωνιστές σε αυτήν την ταινία ήταν οι Bette Davis, Warren William και Alison Skipworth.
Το 1941 ήταν η χρονιά που για τρίτη φορά ένας σεναριογράφος θα δοκίμαζε να καταπιαστεί με το «The Maltese Falcon» επιχειρώντας την κινηματογραφική μεταφορά του εξαιρετικού μυθιστορήματος. Αυτή τη φορά το εγχείρημα σημείωσε τεράστια εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία, γράφοντας τον ήδη γνωστό τίτλο του, με χρυσά γράμματα στο βιβλίο της ιστορίας του παγκόσμιου κινηματογράφου.
Συνυπεύθυνοι γι’ αυτό ήταν ο σεναριογράφος John Huston, στην πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα(!) και ο δευτεροκλασάτος(!) μέχρι τότε, σαρανταδυάχρονος Humphrey Bogart, στον πρώτο του πρωταγωνιστικό ρόλο, έναν ρόλο που τον έβγαλε από την πολύχρονη αφάνεια και τον μετέτρεψε κυριολεκτικά, σε είδωλο.

Η ιστορία εκτυλίσσεται στο Σαν Φρανσίσκο όπου δύο ιδιωτικοί ντετέκτιβ, ο Sam Spade και ο Floyd Tursby, δέχονται στο γραφείο τους την επίσκεψη μιας γοητευτικής και μυστηριώδους γυναίκας, της Miss Wonderly, η οποία λέγοντάς τους μια όχι και τόσο πιστευτή ιστορία, τους ζητάει να αναλάβουν την παρακολούθησης ενός επικίνδυνου άνδρα που θα την οδηγήσει στην εύρεση της εξαφανισμένης της αδελφής.
Οι δύο άντρες δέχονται να αναλάβουν την υπόθεση αλλά την επόμενη μέρα κιόλας, ο επικίνδυνος άνδρας που ανέφερε η Miss Wonderly και ο Floyd Tursby, που ανέλαβε την διεκπεραίωση της υπόθεσης, βρίσκονται δολοφονημένοι.
Η αστυνομία αρχίζει αμέσως τις έρευνες και πρώτος ύποπτος για τους δύο φόνους είναι ο Sam Spade, ο οποίος τώρα για να αποδείξει την αθωότητά του πρέπει να ανακαλύψει τι κρύβεται πίσω από την όλη υπόθεση.
Τα πράγματα όμως περιπλέκονται ακόμη περισσότερο όταν εμφανίζεται στο γραφείο του ντεντέκτιβ ένας οπλισμένος κύριος και του ζητά να του επιστρέψει έναντι υπέρογκης αμοιβής, ένα πολύτιμο αγαλματίδιο, το οποίο εκτιμά ότι ο Spade έχει στην κατοχή του.
Το αγαλματίδιο αυτό είναι το "Γεράκι της Μάλτας", ένα χρυσό ομοίωμα διακοσμημένο με πολύτιμους λίθους, το οποίο οι ιππότες της Μάλτας το έστειλαν δώρο στον βασιλιά της Ισπανίας το 1539...

Ο John Huston σκηνοθετεί δεξιοτεχνικά, με μοναδική μαεστρία, γρήγορους ρυθμούς και πολλά κοντινά πλάνα, ακολουθώντας από κοντά τους ήρωες έτσι ώστε, ο θεατής να βλέπει μέσα από την δικής του οπτική.
Η σκοτεινή υπόθεση μυστηρίου με τις συνεχείς ανατροπές, ο σκληροτράχηλος ήρωας, η μοιραία γυναίκα, οι αδίστακτοι κακοποιοί, η ασπρόμαυρη φωτογραφία του Arthur Edeson, με τις έντονες φωτοσκιάσεις και η αινιγματική ατμόσφαιρα, ήταν μερικά από τα στοιχεία της ταινίας, που διαμόρφωσαν τους κανόνες του είδους που ονομάστηκε λίγο αργότερα, φιλμ νουάρ.
Το καστ απαρτίζεται από ένα σύνολο έξοχων ηθοποιών, με κορυφαίο τον Humphrey Bogart στο ρόλο του κυνικού ντεντέκτιβ Sam Spade, ένας κυρίαρχος ρόλος που τον ανέδειξε σε σταρ και ερμηνευτικό πρότυπο, δημιουργώντας το αρχέτυπο του ιδιωτικού ντετέκτιβ, πάνω στο οποίο βασίστηκαν πολλοί άλλοι συνάδελφοί του μετέπειτα.
Ο Peter Lorre είναι υπέροχος, ερμηνεύοντας με αφοπλιστική απλότητα και γοητευτική αφέλεια το ρόλο του φοβισμένου, ντροπαλού, αλλά πανούργου Joel Cairo.
Ο Sydney Greenstreet, ένας θαυμάσιος  ηθοποιός του θεάτρου, κάνει ένα εντυπωσιακό κινηματογραφικό ντεμπούτο σε ηλικία 62 ετών, στο ρόλο του μεγαλόπρεπα υποχθόνιου αρχικακοποιού Kasper Gutman, προκαλώντας με τη ευφυΐα και τον ανατρεπτικό σαρκασμό του.
Τέλος, στο ρόλο της Brigid O'Shaughnessy, η όμορφη Mary Astor, κάνει αρκετές φιλότιμες προσπάθειες να σταθεί μέσα σε μια σχετικά ανδροκρατούμενη ταινία, αλλά δεν πείθει όσο θα έπρεπε ότι είναι η “μοιραία γυναίκα” που θα κάνει τους άνδρες να σκοτωθούν για χάρη της.

Η ταινία γυρίστηκε μέσα σε τρεις μήνες και κόστισε λιγότερο από 300.000 δολάρια.
Έκανε πρεμιέρα στις 3 Οκτωβρίου του 1941, στις κινηματογραφικές αίθουσες της Νέα Υόρκης, σημειώνοντας πολύ μεγάλη επιτυχία.
Σχεδόν αμέσως χαρακτηρίστηκε σαν μια κλασική αστυνομική περιπέτεια, θέτοντας ένα υψηλό, διαχρονικό μέτρο σύγκρισης για όσες ταινίες του είδους επακολούθησαν.
Ακόμα και μέχρι σήμερα εξακολουθεί να εντυπωσιάζει χάρη στο ρυθμό, την ατμόσφαιρα και την φρεσκάδα της σκηνοθεσίας της.
Ήταν υποψήφια για τα βραβεία Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, Σεναρίου και Β’ Ανδρικού Ρόλου (Sydney Greenstreet).
Έχει ανακηρυχθεί ως μια από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών από τον κριτικό Roger Ebert και το Entertainment Weekly.
Έχει επίσης ανακηρυχθεί «Το πρώτο αυθεντικό φιλμ νουάρ αλλά και το καλύτερο του είδους του» από το Panorama du Film Noir Américain.
Το 1989 «Το γεράκι της Μάλτας» θεωρήθηκε Αμερικανικός κινηματογραφικός θησαυρός και επιλέχθηκε από τη βιβλιοθήκη του Κογκρέσου να διατηρηθεί ως ταινία μεγάλης «Ιστορικής, Πολιτιστικής και Αισθητικής» αξίας.