Citizen Kane (1941)

Ελληνικός Τίτλος: Πολίτης Κέιν
Κατηγορία: Δράμα
Σκηνοθεσία: Orson Welles
Σενάριο: Herman J. Mankiewicz, Orson Welles
Πρωταγωνιστούν: Orson Welles, Joseph Cotten, Dorothy Comingore, Everett Sloane
Μουσική: Bernard Herrmann
Φωτογραφία: Gregg Toland
Μοντάζ: Robert Wise
Χώρα Παραγωγής: ΗΠΑ
Χρώμα: Ασπρόμαυρη
Διάρκεια: 119 min

Πολυεπίπεδη ταινία, με σαφή πολιτική και κοινωνική θέση και άψογη σεναριακή πλοκή. Ο Welles θίγει το θέμα του Αμερικάνικου νεοπλουτισμού και απομυθοποιεί το Αμερικάνικο Όνειρο. Ο ήρωας του έργου είναι πάμπλουτος, ασχολείται με τον κίτρινο Τύπο, φλερτάρει με την πολιτική, είναι δυναμικός, ματαιόδοξος, ιδιοφυής και συγκινητικός. Υποθέτει ότι μπορεί να αγοράσει τα πάντα αλλά στο τέλος πεθαίνει τελείως μόνος του.
Το σενάριο της ταινίας βασίζεται στη ζωή και το έργο του μεγιστάνα των ΜΜΕ και γνήσιο σύμβολο του καπιταλισμού Rudolph Chirst.
Ο πολυεκατομμυριούχος μεγιστάνας, εκδότης εφημερίδων, Τσαρλς Φόστερ Κέιν πεθαίνει μόνος στην πολυτελή του έπαυλη, προφέροντας μια αινιγματική λέξη: «Rosebud» (ροδάνθος). Με τη βοήθεια αυτού του μοναδικού στοιχείου, ο επικεφαλής των επικαίρων “News on the March” αναθέτει σε ένα δημοσιογράφο της ομάδας του να ξετυλίξει το κουβάρι της ζωής αυτής της μεγάλης προσωπικότητας. Όσο ο δημοσιογράφος συλλέγει μαρτυρίες από ανθρώπους που τον έζησαν από κοντά, τόσο καταλαβαίνει ποιος ήταν πραγματικά ο διάσημος μεγιστάνας. Λένε τις ιστορίες τους σε μια σειρά από αναδρομές στο παρελθόν που αποκαλύπτουν πολλά για τη ζωή του Κέιν, αλλά όχι αρκετά για να ξεκλειδώσει το αίνιγμα της τελευταίας λέξης που βγήκε απ’ τα χείλη του...

Ο 26χρονος τότε Orson Welles, εκτός από παραγωγός και σκηνοθέτης είναι και ο βασικός πρωταγωνιστής της ταινίας έχοντας μάλιστα συμμετοχή και στο σενάριο. Νέος στο χώρο του κινηματογράφου, με εμπειρία θεατρική και ραδιοφωνική, πειραματίζεται και δημιουργεί μια ταινία γεμάτη τεχνικές και αισθητικές καινοτομίες. Πρώτη φορά χρησιμοποιείται αθόρυβη μηχανή λήψης ώστε να μην υπάρχουν προβλήματα στην εγγραφή του ήχου. Πρώτη φορά χρησιμοποιείται τόσο αποτελεσματικά και συστηματικά η κινηματογράφηση με βάθος πεδίου όπου υπάρχει εστίαση σε όλο το πλάνο. Επαναστατική για την εποχή υπήρξε και η δομή του σεναρίου. Η συνεχής, λογική αφήγηση κατακερματίζεται σε επί μέρους αφηγήσεις, με χρονική ασυνέχεια. Εδώ συναντάμε για πρώτη φορά φλας μπακ μέσα σε φλας μπακ αλλά και υποκειμενικό φλας μπακ, δηλαδή το ίδιο γεγονός να το διηγούνται πολλοί άνθρωποι, ο καθένας με τον δικό του τρόπο.
Το συνολικό αποτέλεσμα είναι ένα αισθητικό αριστούργημα που παραμένει άκρως απολαυστικό ακόμη και σήμερα.

Ταινία σταθμός στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου και μία ίσως από τις ελάχιστες αμερικάνικες κινηματογραφικές παραγωγές που οι συντελεστές της έθεσαν υποψηφιότητα σε όλες τις διαθέσιμες κατηγορίες Oscar της εποχής εκείνης. Το μοναδικό όμως βραβείο που απέσπασε ήταν το Όσκαρ Καλύτερου Σεναρίου.
Ο «Πολίτης Κέιν» πρωτοπροβλήθηκε στις Αμερικάνικες αίθουσες την 1η Μαΐου του 1941 και παρά το γεγονός ότι είχε αντίκτυπο στο κοινό, δεν σημείωσε την ανάλογη εμπορική επιτυχία.
Το 1998, ψηφίστηκε από το Αμερικάνικο Ινστιτούτο Κινηματογράφου (AFI) ως η καλύτερη ταινία όλων των εποχών. Στην ψηφοφορία συμμετείχαν 1500 δημιουργοί του Αμερικανικού κινηματογράφου ανάμεσα τους σκηνοθέτες, ηθοποιοί, σεναριογράφοι και άλλα μέλη της χολιγουντιανής βιομηχανίας. Εννέα χρόνια μετά, το 2007 σε νέα ψηφοφορία του Ινστιτούτου, ο «Πολίτης Κέιν» εδραίωσε τη θέση του, αφού το αποτέλεσμα τον τοποθέτησε ξανά στην κορυφή των 100 καλύτερων αμερικανικών ταινιών, μια θέση που κατέχει μέχρι και σήμερα.