12 Angry Men (1957)

Ελληνικός Τίτλος: Οι 12 Ένορκοι
Κατηγορία: Δράμα
Σκηνοθεσία: Sidney Lumet
Σενάριο: Reginald Rose
Πρωταγωνιστούν: Henry Fonda, Lee J. Cobb, E. G. Marshall, Martin Balsam, Jack Warden
Μουσική: Kenyon Hopkins
Φωτογραφία: Boris Kaufman
Μοντάζ: Carl Lerner
Χρώμα: Ασπρόμαυρη
Χώρα Παραγωγής: ΗΠΑ
Διάρκεια: 96 min

Σε μία αίθουσα δικαστηρίου ένας δεκαεπτάχρονος λατινοαμερικάνος δικάζεται για τον φόνο του πατέρα του. Η δίκη τελειώνει και οι ένορκοι θα πρέπει να αποσυρθούν και να αποφασίσουν ομόφωνα για το αν ο νεαρός είναι αθώος ή ένοχος. Αν έχουν κάποια αμφιβολία για την ενοχή του πρέπει να δηλώσουν και έτσι ο νεαρός να γλυτώσει την ηλεκτρική καρέκλα.

Η όλη υπόθεση φαίνεται τόσο ξεκάθαρη, που οι ένορκοι αποφασίζουν να ψηφίσουν στα γρήγορα για να τελειώνουν. Όλοι εκτός από έναν… τον ένορκο με το νούμερο οκτώ, ο οποίος διατηρεί επιφυλάξεις και θέλει να επανεξετάσει την υπόθεση πριν καταδικάσει έναν άνθρωπο σε θάνατο. Σ΄ αυτήν του την προσπάθεια θα βρεθεί αντιμέτωπος με την εμπάθεια των υπολοίπων ενόρκων που τελικά αναγκάζονται να ξαναμελετήσουν όσα ειπώθηκαν κατά την διάρκεια της δίκης.
Καθώς ξετυλίγεται το κουβάρι της υπόθεσης βγαίνουν στην επιφάνεια τα βιώματα του καθενός από τους ενόρκους, βάσει της κοινωνικής του θέσης αλλά και της ψυχολογικής του κατάστασης. Έτσι αυτό που ξεκινάει σαν μια απλή δίκη καταλήγει μια αποκάλυψη των αδυναμιών, των προβλημάτων και των προκαταλήψεων του κάθε ενόρκου, που στην πραγματικότητα αντικατοπτρίζουν τις προκαταλήψεις μιας ολόκληρης κοινωνίας.
Ακολουθούν διαφωνίες, αντιδικίες και μεγάλο μυστήριο για το τι πραγματικά έχει γίνει. Θα αθωώσουν ή θα καταδικάσουν τελικά τον κατηγορούμενο οι ένορκοι;

Ένα εκπληκτικό σενάριο με πλήθος ανατροπών, που καταφέρνει και κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή μέχρι και το τελευταίο λεπτό. Βασίζεται στο ομότιτλο θεατρικό κείμενο του Reginald Rose. Άλλωστε όλη η ταινία θυμίζει θεατρικό έργο, αφού σχεδόν εξολοκλήρου έχει γυριστεί μέσα σε μια αίθουσα, με μοναδικό σκηνικό ένα μεγάλο τραπέζι.
Άριστη κρίνεται η σκηνοθεσία του Sidney Lume στην πρώτη του κινηματογραφική απόπειρα.
Η ταινία διαρκεί όσο χρειάζεται και δίνει ακριβώς αυτό που θέλει ο θεατής, κάνοντάς τον να νιώθει ότι βρίσκεται κι αυτός μέσα στην αίθουσα παρακολουθώντας την διαδικασία και φέρνοντας στα μάτια του συνεχώς, νοερές εικόνες από ένα έγκλημα που ποτέ δεν έχει δει.
Οι ερμηνείες είναι απλά απολαυστικές και με τους 12 πρωταγωνιστές να εντυπωσιάζουν. Τον κεντρικό ρόλο κρατάει με μεγάλη επιτυχία ο Henry Fonda, ενώ δίπλα του στέκονται ισάξια και οι υπόλοιποι ηθοποιοί.

Το αριστουργηματικό ντεμπούτο του Lumet γυρίστηκε το 1957 με ελάχιστο προϋπολογισμό (340.000$). Η πρεμιέρα της ταινίας έγινε στις 13 Απριλίου του 1967, σημειώνοντας μία απογοητευτική εισπρακτική πορεία. Έγινε όμως αποδέκτης πολλών θετικών σχολιασμών και επαίνων και με την πάροδο των χρόνων αγαπήθηκε ιδιαίτερα από το κινηματογραφόφιλο κοινό.
Υπήρξε υποψήφια για Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας, Καλύτερης Ταινίας, καθώς και Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου. Βρέθηκε αντιμέτωπη όμως με τη «Γέφυρα του Ποταμού Κβάι» και έτσι ηττήθηκε και στις τρεις κατηγορίες.
Συνολικά κέρδισε 6 βραβεία σε διάφορους άλλους διαγωνισμούς ενώ είχε και άλλες 12 υποψηφιότητες.
Παρά το γεγονός ότι δεν έχει ούτε ένα εφέ, ή έστω μια σκηνή δράσης, σήμερα συγκαταλέγεται ανάμεσα στις κορυφαίες ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου και βρίσκεται στο νούμερο 8 της λίστα των 250 καλύτερων ταινιών όλων των εποχών στο IMDb. Επίσης στην ιστοσελίδα Rotten Tomatoes κατέχει ποσοστό 100% θετικών κριτικών.