8½ (1963)

Ελληνικός Τίτλος: Οκτώμιση
Κατηγορία: Δράμα, Φαντασίας
Σκηνοθεσία: Federico Fellini
Σενάριο: Federico Fellini, Ennio Flaiano
Πρωταγωνιστούν: Marcello Mastroianni, Anouk Aimée, Sandra Milo, Claudia Cardinale
Μουσική: Nino Rota
Φωτογραφία: Gianni Di Venanzo
Μοντάζ: Leo Cattozzo
Χώρα Παραγωγής: Ιταλία
Χρώμα: Ασπρόμαυρη
Διάρκεια: 138 min

Το μεγάλο αυτοβιογραφικό αριστούργημά του Fellini που βασίζεται σε διάφορα περιστατικά του νεανικού και όχι μόνο βίου του. Ο ίδιος ο δημιουργός είχε τονίσει ότι πρόκειται για τη λιγότερο αυτοβιογραφική ταινία του. "Δημιούργησα ένα παραμύθι" είχε πει, "και δεν υπάρχει τίποτα πιο πέρα από αυτό που βλέπετε".
Ο τίτλος της ταινίας αναφέρεται στον αριθμό των ταινιών του σκηνοθέτη, δεδομένου ότι μέχρι τότε είχε ήδη στο ενεργητικό του 6 ταινίες μεγάλου μήκους, συν 3 μικρού μήκους (από ½ η κάθε μία: 1½, 6+1½=7 ½) αυτή είναι η ταινία "8 ½".
Για πολλούς θεωρείται η καλύτερη ταινία του Ιταλικού κινηματογράφου και μία από τις δέκα καλύτερες όλων των εποχών, στην παγκόσμια ιστορία της 7ης τέχνης.

Ένας διάσημος Ιταλός σκηνοθέτης, ο Γκουίντο Ανσέλμι (Marcello Mastroianni), βρίσκεται σε απόγνωση καθώς προσπαθεί να ετοιμάσει τη νέα του ταινία, αλλά έχει χάσει την έμπνευσή του.
Ο  παραγωγός του (Guido Alberti) που έχει προχωρήσει ήδη σε σημαντικές επενδύσεις που αφορούν την ταινία τον πιέζει. Η πίεση που του εξασκείται από αυτή την κατάσταση, του δημιουργεί εφιάλτες κι έτσι ο Guido αποφασίζει να αποσυρθεί για λίγο σε μια κοντινή λουτρόπολη προκειμένου να ηρεμήσει και ν’ ασχοληθεί με την ταινία του. Εκεί καταφθάνει και η ερωμένη του Κάρλα (Sandra Milo), μια κοπέλα που τον κάνει να βαριέται με την αφέλεια και την επιπολαιότητα της, αλλά που συγχρόνως του εξάπτει την ερωτική φαντασία με την παιχνιδιάρικη ετοιμότητα της να ικανοποιήσει κάθε επιθυμία του.
Σε μια στιγμή απερισκεψίας και προσπαθώντας να την πείσει για το ενδιαφέρον του, ο Γκουίντο προσκαλεί στη λουτρόπολη και τη σύζυγο του Λουίζα (Anouk Aimee).
Μετά από αυτή την εξέλιξη ο σκηνοθέτης νιώθοντας ακόμα πιο πιεσμένος, αποτραβιέται από την πραγματικότητα μέσα σ’ ένα όνειρο, σκεπτόμενος υποσυνείδητα τα παιδικά του χρόνια, τους γονείς του και τις σχέσεις του με το γυναικείο φύλο. Κάπου ανάμεσα σε όλη αυτή τη νοσηρή φαντασίωσή του αποκαλύπτεται και η μούσα του (Claudia Cardinale). Μια πανέμορφη γυναικεία φιγούρα, ήρεμη και χαμογελαστή, προσπαθεί να τον πείσει ότι όλα θα πάνε καλά και εξαφανίζεται.  Αυτό το γεγονός μεγαλώνει ακόμα περισσότερο την αγωνία του Γκουίντο...

Η ταινία είναι ένα σύνολο από εμπνευσμένα πλάνα σε άσπρο μαύρο φόντο, που καλούν το θεατή σε ένα ονειρικό ταξίδι πρωτότυπης καλλιτεχνικής φαντασίας και δημιουργικότητας.
Ο Ιταλός δημιουργός με χιούμορ, σουρεαλιστικές υπερβάσεις και ονειρικές ή ρεαλιστικές καταστάσεις, ανασύρει μνήμες και αποτυπώνει τους προβληματισμούς της δεκαετίας του ΄60, κάνοντας μια διατριβή των σχέσεων ανάμεσα στα δύο φύλα όπως αυτή ερμηνεύεται από την πλευρά του αρσενικού, σατιρίζοντας ταυτόχρονα την πολιτική και τα διάφορα ζητήματα του καθολικισμού, παραδίδοντας έτσι στο κοινό, ένα φιλμ μοναδικής αισθητικής.
Οι γυναικείοι ρόλοι στο έργο είναι περισσότεροι και χωρίζονται πολύ ξεκάθαρα σε δύο ομάδες, στις μητέρες και στις πόρνες. Όλες τους είναι αινιγματικές, συνωμοτικές, μυστηριώδεις, απειλητικές αλλά ταυτόχρονα και φυσικές υπάρξεις.
Ο άνδρας παρουσιάζεται δυνατός αρρενωπός, δεσποτικός αλλά και συγχρόνως δέσμιος του ρόλου, που του επιβάλει το φύλο του.
Από τις πολλές διάσημες σκηνές της ταινίας, αξίζει να αναφέρουμε την αρχική σεκάνς κατά την οποία ο ήρωας βρίσκεται εγκλωβισμένος στο αυτοκίνητο του σε ένα φοβερό μποτιλιάρισμα, εκείνη με το χαρέμι που έχει αναλάβει την περιποίηση του Γκουίντο, το χορό της Σαραγκίνα, μιας υπέρβαρης πόρνης, την κατάβαση του πλήθους στα λουτρά και βέβαια το φινάλε, όπου όλοι οι συντελεστές χορεύουν γύρω από μια βάση εκτόξευσης πυραύλων.
Το πολυπληθές καστ εξαίρετο, με κορυφαίο στον πρωταγωνιστικό ρόλο τον Marcello Mastroianni, σε μια έξοχη ερμηνεία ως εκπρόσωπος του αρρενωπού και συνάμα εύθραυστου θύματος. Η Sandra Milo και η Anouk Aimee πολύ καλές, κρατούν άξια τους ρόλους των δύο γυναικών του Guido και βέβαια η γοητευτικότατη Claudia Cardinale στον ρόλο της μυστηριώδους ύπαρξης που καθοδηγεί νοερά τον Guido βυθίζοντάς τον πιο πολύ στην απελπισία του.
Η μουσική επένδυση του Nino Rota είναι υπέροχα απολαυστική και είναι ένα από τα βασικά μέσα που κρατούν τον ρυθμό της ταινίας. Επίσης κάποιες σκηνές ντύνουν ηχητικά αποσπάσματα από τις «Βαλκυρίες» του Wagner και τον «Κουρέα της Σεβίλλης» του Rossini.

Η ταινία έκανε πρεμιέρα στις Ιταλικές κινηματογραφικές αίθουσες, στης 14 Φεβρουαρίου του 1963. Η υποδοχή της από το κοινό ήταν μεγάλη και απέσπασε πολύ καλές κριτικές. Το Απρίλιο της ίδιας χρονιάς προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Καννών όπου και είχε σχεδόν καθολική αναγνώριση. Τιμήθηκε με το Μέγα Βραβείο του Φεστιβάλ της Μόσχας και ήταν υποψήφια για πέντε βραβεία Όσκαρ: Σκηνοθεσίας, Σεναρίου, Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης, Κοστουμιών και Καλύτερης Ξενόγλωσσης ταινίας. Κατάφερε να τιμηθεί με δύο αγαλματίδια, αυτό των Κοστουμιών (Piero Gherardi) και αυτό της Καλύτερης Ξενόγλωσσης.
Το 1982, στο Broadway της Νέας Υόρκης, ανέβηκε με εξαιρετική επιτυχία το μιούζικαλ «Nine» που ήταν εμπνευσμένο από το 8 ½ του Fellini.
Το 2009, ο Rob Marshall, έκανε ένα είδους remake της ταινίας, το 9 (Nine). Βάζοντας στην θέση του Marcello Mastroianni τον Daniel Day-Lewis και πλαισιώνοντας τον με κορυφαίες ηθοποιούς όπως την Marion Cotillard, την Nicole Kindman, την Penélope Cruz και την Sophia Loren, προσπάθησε να αναβιώσει το 8 ½, αλλά τελικά δεν κατάφερε να ενθουσιάσει ιδιαίτερα το κινηματογραφόφιλο κοινό.