Rashômon (1950)

Ελληνικός Τίτλος: Ρασομόν (ή) Η Γκέισα κι ο Σαμουράι
Κατηγορία: Έγκλημα, Δράμα
Σκηνοθεσία: Akira Kurosawa
Σενάριο: Ryunosuke Akutagawa, Akira Kurosawa, Shinobu Hashimoto
Πρωταγωνιστούν: Toshiro Mifune, Masayuki Mori, Machiko Kyo, Takashi Shimura, Minoru Chiaki
Μουσική: Fumio Hayasaka
Φωτογραφία: Kazuo Miyagawa

Μοντάζ: Akira Kurosawa

Χώρα Παραγωγής: Ιαπωνία

Χρώμα: Ασπρόμαυρη

Διάρκεια: 88 min

«Ρασομόν» στα ιαπωνικά σημαίνει «πύλη της Κολάσεως» ή «πύλη των Δαιμόνων». Η δράση τοποθετείται στον ιαπωνικό μεσαίωνα, στην Πύλη της Κολάσεως, κάπου κοντά στο Κιότο.
Προκειμένου να προστατευτούν από την καταρρακτώδη βροχή, ένας ξυλοκόπος κι ένας ιερέας, βρίσκουν καταφύγιο κάτω από την σκέπη της θεόρατης πύλης του Ρασομόν. Ένας ακόμη χωρικός τους προσεγγίζει αναζητώντας κι αυτός απάγκιο. Περιμένοντας να κοπάσει η καταιγίδα, θα καταπιαστούν με ένα σκανδαλώδες έγκλημα που πρόσφατα έλαβε χώρα στο κοντινό δάσος, όπου ένας ευγενής σαμουράι δολοφονήθηκε και η σύζυγος του βιάστηκε.
Βασικός ύποπτος για το φονικό από τις αστυνομικές αρχές έχει κριθεί ένας περιβόητος ληστής της περιοχής, ο Ταζομάρου. Ο δράστης σύντομα συλλαμβάνεται αλλά η κατάθεσή του, είναι εντελώς διαφορετική από την κατάθεση της γυναίκας του θύματος. Διαφορετική είναι και η κατάθεση του πνεύματος του νεκρού σαμουράι που διηγείται την ιστορία με τη βοήθεια ενός μέντιουμ. Ένας αυτόπτης μάρτυρας που βρήκε το πτώμα του άντρα, καλείται για να δώσει φως στην υπόθεση αλλά περιπλέκει περισσότερο την κατάσταση καθώς η κατάθεση του είναι επίσης διαφορετική από τις υπόλοιπες τρεις...

Ο “ΜΕΓΑΛΟΣ” Akira Kurosawa, σ’ αυτήν την κλασσική ταινία, αποδεικνύει εμπράκτως τις σχέσεις κινηματογράφου και μυθιστοριογραφίας. Η κινηματογραφική αφήγηση ρέει αβίαστα, σε ρυθμούς διηγήματος με τη χρήση του flash back, καθώς ο φακός μεταμορφώνει αριστοτεχνικά τον λόγο σε εικόνα.
Η καταπληκτική κινηματογράφηση σε συνδυασμό με την εξίσου καλή φωτογραφία και η εκπληκτική λιτή μουσική μας δίνουν μια αριστουργηματική ταινία, που ακόμα και σήμερα, 60 και πλέον χρόνια μετά την πρώτη της προβολή, αποτελεί παράδειγμα για πολλούς σύγχρονους κινηματογραφιστές.
Ιδιοφυείς οι σκηνές του δικαστηρίου, όπου την θέση των δικαστών και των ενόρκων παίρνει ο θεατής …και τελικά είναι αυτός που καλείται για να αποφασίσει ποια είναι η αλήθεια. Καινοτόμες τεχνικές λήψης με αποκορύφωμα την σκηνή στο δάσος, κατά την οποία ο ήρωας κινείται και μαζί του κινείται και η κάμερα ακολουθώντας την πορεία του την μια στιγμή από πίσω του και την άλλη από μπροστά του ή τα πλάγια.  Καμεραμάν  αυτής της σκηνής είναι ο Kazuo Miyagawa.
Σαν φόντο στην παρουσίαση της υπόθεσης, ο Kurosawa χρησιμοποιεί μόνο τρία διαφορετικά σκηνικά. Το ένα πανάκριβο, πήρε στην παραγωγό εταιρία σχεδόν δύο χρόνια για να το δημιουργήσει και είναι η θεόρατη πύλη του Ρασομόν. Στην ακριβώς αντίθετη περίπτωση, το background των σκηνών της δίκης είναι απίστευτα λιτό και άδειο, ενώ το τρίτο φόντο είναι εκείνο του δάσους, όπου λαμβάνει χώρα και το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας.

Όλοι οι ηθοποιοί που εμφανίζονται στην ταινία (8 το σύνολο!!) ήταν αστέρια του Ιαπωνικού θεάτρου της εποχής εκείνης. Οι ερμηνείες τους είναι 100% θεατρικές, με υπερβολές εκφράσεων, ένταση αντιδράσεων και αρκετό σουρεαλισμό.
Ο Toshiro Mifune στο ρόλο του δολοφόνου-βιαστή, μετά απ’ αυτήν την ταινία έγινε παγκοσμίως γνωστός. Δίπλα του η Machiko Kyo, με την φυσική ομορφιά της που τονίζεται ελάχιστα από το λακωνικό μακιγιάζ, κρυμμένη πίσω από ένα μυστηριώδες πέπλο, είναι εκπληκτική στο ρόλο της αδύναμης και μελαγχολικής συζύγου. Εξαίρετη είναι και η παρουσία του Masayuki Mori, λιγομίλητος και με την χρήση μόνο των εκφράσεων του προσώπου, υποδύεται άψογα τον σύζυγο που δολοφονείται.
Οι διάλογοι είναι ότι κανείς περιμένει από μια Γιαπωνέζικη ταινία, γεμάτοι από αλήθειες, και κηρύγματα ηθικής, παρόμοιοι με αυτούς αρχαίας ελληνικής τραγωδίας.

Γυρισμένη το 1950, ήταν η πρώτη Γιαπωνέζικη ταινία που βγήκε με επιτυχία εκτός συνόρων. Προβλήθηκε για πρώτη φορά στην Ευρώπη το 1951 και κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Ξένης Ταινίας και το Χρυσό Λιοντάρι στο Φεστιβάλ Βενετίας.
Ήταν η χρονιά που ο Kurosawa έγινε γνωστός σε όλο τον κόσμο -αν και το "Ρασομόν" ήταν η ενδέκατη ταινία του- και από τότε και μέχρι σήμερα, έχει καθιερωθεί ως ο μεγαλύτερος δημιουργός στην έβδομη τέχνη, της ασιατικής ηπείρου.