Modern Times (1936)

Ελληνικός Τίτλος: Μοντέρνοι Καιροί
Κατηγορία: Κωμωδία, Δράμα
Σκηνοθεσία: Charlie Chaplin
Σενάριο: Charlie Chaplin
Πρωταγωνιστούν: Charlie Chaplin, Paulette Goddard, Henry Bergman, Stanley Sandford, Chester Conklin
Μουσική: Charlie Chaplin
Φωτογραφία: Ira H. Morgan, Roland Totheroh
Μοντάζ: Charlie Chaplin, Willard Nico
Χώρα Παραγωγής: ΗΠΑ
Χρώμα: Ασπρόμαυρη
Διάρκεια: 87 min

Πρόκειται για την δεύτερη ηχητική ταινία του μεγάλου δημιουργού Charlie Chaplin, της οποίας το θέμα εμπνεύστηκε κατά την διάρκεια της περιοδείας του που έκανε σε πολλές χώρες του κόσμου, προκειμένου να προωθήσει την προηγούμενη ταινία του «Τα Φώτα της Πόλης» (1931). Την εποχή εκείνη, λίγα χρόνια πριν την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι προηγμένες χώρες της Δύσης, σε Ευρώπη και Αμερική, ζούσαν στιγμές μεγάλης ύφεσης και συνεχώς ανερχόμενης εκβιομηχάνισης. Ώριμος όσο ποτέ, ο αξεπέραστος κωμικός, αποφασίζει να τοποθετήσει την αγαπημένη του περσόνα, τον γνωστό μας Σαρλό, σε μια τέτοια κοινωνία και να σατιρίσει με καυστικό τρόπο θέματα όπως η φτώχεια και η εξαθλίωση, η ανεργία που οδηγεί στην ανθρώπινη εξαθλίωση αλλά και στην εγκληματικότητα, οι συνθήκες εργασίας και οι απεργίες, η πολιτική αδιαλλαξία, οι οικονομικές ανισότητες, η τυραννία των μηχανών, τα ναρκωτικά και πολλά ακόμη θέματα που μαστίζουν ακόμη μέχρι και σήμερα τις σύγχρονες κοινωνίες.

Ο Σαρλό εμφανίζεται ως ένας εργάτης που απασχολείται σε ένα εργοστάσιο με πολλά και μεγάλα μηχανήματα, τα οποία δουλεύουν σε ξέφρενους ρυθμούς. Εκεί μετά από κάποιες αναποδιές και μην αντέχοντας τον τρελό ρυθμό λειτουργίας των πολύπλοκων μηχανών, παθαίνει νευρικό κλονισμό και ο διευθυντής του θεωρώντας ότι τρελάθηκε, τον κλείνει σε ένα ψυχιατρικό ίδρυμα.
Μετά την ανάρρωσή του, ο άνεργος τώρα αλήτης συλλαμβάνεται εκ λάθους ως ηθικός αυτουργός μιας κομμουνιστικής διαδήλωσης. Οδηγείται στη φυλακή όπου κατά την παρουσία του εκεί και άθελά του, γίνεται η αιτία για την καταστολή μιας εξέγερσης. Μετά από αυτό το γεγονός του δίδεται χάρη και αποφυλακίζεται.
Όταν ο αλητάκος βρεθεί για άλλη μια φορά μόνος και άνεργος στους δρόμους της πόλης, θα γνωριστεί με ένα ορφανό κορίτσι και μαζί θα κάνουν όνειρα για μια καλύτερη ζωή.
Πιάνει δουλειά ως νυχτοφύλακας σε ένα πολυκατάστημα, αλλά πάλι τα πράγματα δεν έρχονται όπως επιθυμεί κι έτσι οι περιπέτειες και τα προβλήματά του συνεχίζονται...

Η ταινία αποτελεί “σταθμό” όχι μόνο για τον κινηματογράφο αλλά και για τον ίδιο τον Charlie Chaplin, καθώς είναι η τελευταία που κάνει την εμφάνισή του ως Σαρλό.
Αμετανόητος πολέμιος του ομιλούντος σινεμά, ο Chaplin δίσταζε να εισάγει την αγαπημένη του περσόνα στη νέα αυτή εποχή του κινηματογράφου, όμως η ευρεία εξάπλωση του είδους, δεν του άφησε πολλά και περιθώρια αντιστάσεων.
Οι «Μοντέρνοι Καιροί» είναι μία ηχητική ταινία, αλλά όχι μία ταινία διαλόγων. Ο Chaplin συνέθεσε ένα ακουστικό κολάζ από τους ήχους της πόλης και των εργοστασίων, με ελάχιστες ηχογραφημένες ομιλίες -πιο συγκεκριμένα η μόνη φωνή που ακούγεται είναι αυτή του διευθυντή του εργοστάσιου που δίνει εντολές στους βωβούς εργάτες- διατηρώντας έτσι την χρήση των επεξηγηματικών καρτών ανάμεσα στις σκηνές. Επίσης με άκρως ευρηματικό τρόπο, σπάει τη σιωπή του πριν χαιρετίσει για πάντα τους θεατές ως Σαρλό, όχι όμως με ομιλία αλλά ερμηνεύοντας σε ανύπαρκτη γλώσσα ένα ακαταλαβίστικο, ξεκαρδιστικό τραγούδι.
Η ταινία περιέχει πολυάριθμες αριστουργηματικές σκηνές ανθολογίας που έχουν μείνει πλέον κλασικές και αναδεικνύουν το μεγάλο ταλέντο του σκηνοθέτη, σεναριογράφου, ηθοποιού, μουσικοσυνθέτη, παραγωγού, και πόσα ακόμη... Charlie Chaplin.
Η εναρκτήρια σκηνή με την εικόνα των εργαζομένων σε αντιπαραβολή με ένα κοπάδι προβάτων, αλλά και η σεκάνς της αυτόματης ταΐστρας των εργατών και της πτώσης του ήρωα στο εσωτερικό της μηχανής με τα γιγάντια γρανάζια που υποδηλώνουν τα γρανάζια του συστήματος, προδίδουν όχι μόνο την ευφυΐα του Chaplin, αλλά και το υποκριτικό και σκηνοθετικό του μεγαλείο.
Η τελευταία σκηνή, στην οποία το ζευγάρι πιασμένο χέρι-χέρι ακολουθεί ένα μακρύ δρόμο με φόντο την ανατολή του ηλίου, ο “Αλήτης”, σύμβολο μίας ολόκληρης εποχής, της εποχής του βωβού κινηματογράφου, χάνεται στο βάθος του σελιλόιντ, αποχαιρετώντας για πάντα το κοινό του και παραδίδοντας τα σκήπτρα στους μετέπειτα δημιουργούς ενός κινηματογράφου πλούσιου πια σε χρώματα, διαλόγους και μελωδίες.

Στο πλευρό του Chaplin εμφανίζεται η τότε σύντροφος του στη ζωή, Paulette Goddard και δίνει μία εξαιρετική ερμηνεία στο ρόλο της φτωχής και ορφανής κοπέλας που ερωτεύεται τον ασήμαντο εργάτη και μαζί κάνουν όνειρα για το -μάλλον δυσοίωνο- μέλλον τους.
Τα υπόλοιπα μέλη του καστ, παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι ήταν μεγάλοι σταρ της εποχής, όπως είναι φυσικό παραμένουν στη σκιά του μεγάλου ηθοποιού, αλλά διεκπεραιώνουν τους ρόλους τους όσο πιο καλά μπορούν, συντελώντας με τον τρόπο τους στην ολοκλήρωση αυτού του αριστουργήματος.
Τα γυρίσματα της ταινίας διήρκησαν αρκετά αφού ξεκίνησαν στις 11 Οκτωβρίου του 1934 και ολοκληρώθηκαν στις 30 Αυγούστου του 1935. Η πρεμιέρα έγινε στις 5 Φεβρουαρίου του 1936 στις κινηματογραφικές αίθουσες της Νέας Υόρκης και σημείωσε συνολικές εισπράξεις παγκοσμίως 8.700.000 δολάρια περίπου, ενώ το κόστος παραγωγής της ήταν 1,5 εκατομμύρια δολάρια.
Πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν ότι το «Modern Times» είναι η αρτιότερη δημιουργία του Charlie Chaplin, μια δημιουργία που κατέχει θέση σε όλες τις λίστες με τις καλύτερες ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου.