Intolerance: Love's Struggle Throughout the Ages (1916)

Ελληνικός Τίτλος: Μισαλλοδοξία
Κατηγορία: Δράμα, Ιστορική
Σκηνοθεσία: David Wark Griffith
Σενάριο: D.W. Griffith,  Hettie Grey Baker, Tod Browning, Anita Loos, Mary H. O'Connor, Frank E. Woods
Πρωταγωνιστούν: Mae Marsh, Constance Talmadge, Robert Harron, Alfred Paget, Sam De Grasse, Fred Turner, Lillian Gish
Φωτογραφία: Billy Bitzer
Μοντάζ: D. W. Griffith, James Smith, Rose Smith
Χώρα Παραγωγής: ΗΠΑ
Χρώμα:  Ασπρόμαυρη
Διάρκεια: 197 min

Πρόκειται για ένα πολυδάπανο αριστούργημα του βωβού κινηματογράφου που δημιούργησε ο D.W. Griffith, ο οποίος σε μία προσπάθεια να απαντήσει σ’ αυτούς που επέκριναν τις ρατσιστικές νύξεις του επίσης σημαντικού «The Birth of a Nation» που είχε κινηματογραφήσει δύο χρόνια πριν, σχολιάζει την ανθρώπινη μισαλλοδοξία, προβάλλοντάς την σε τέσσερις διαφορετικές ιστορίες, που χαρακτηρίζονται από ένα μεγάλο εύρος συμβολισμών.
Οι ιστορίες αυτές, άσχετες μεταξύ τους, διαδραματίζονται σε τέσσερις διαφορετικές εποχές, ξεκινώντας από την αρχαία Βαβυλώνα και φτάνοντας έως την σύγχρονη Αμερική του 1916, καλύπτοντας ένα χρονοδιάγραμμα περίπου 2500 χρόνων.
Κατά την εξέλιξή τους στην οθόνη, οι ιστορίες εναλλάσσονται μεταξύ τους στα σημεία που παρουσιάζουν κάποια ομοιότητα. Σαν συνδετικό κρίκο ο ιδιοφυής Griffith, χρησιμοποιεί είτε τα πλάνα μιας συμβολικής μητέρας (Lillian Gish) που λικνίζει ένα λίκνο -το οποίο λίκνο αντιπροσωπεύει το πέρασμα των γενεών- ή κάποια σύντομα επεξηγηματικά σχόλια που δημιουργούν ηθικές και ψυχολογικές συνδέσεις μεταξύ των διαφόρων ιστοριών.

Η πρώτη ιστορία έχει σαν χώρο την αρχαία Βαβυλώνα το 539π.Χ. και απεικονίζει τη σύγκρουση μεταξύ του πρίγκιπα Βαλτάσαρ της Βαβυλώνας και του Κύρου του Μέγα της Περσίας . Στην ταινία βλέπουμε ότι η πτώση της Βαβυλώνας ήταν αποτέλεσμα της μισαλλοδοξίας που προέκυψε από μια σύγκρουση μεταξύ των οπαδών των δύο αντίπαλων Βαβυλωνίων θεών, του Μπελ και της Ιστάρ.
Η δεύτερη ιστορία είναι βιβλική και αναφέρεται στον Ιησού Χριστό. Στην ιστορία αυτή περιγράφεται πως μετά το θαύμα στον γάμο της Κανά και την άφεση των αμαρτιών της μοιχαλίδας γυναίκας, η μισαλλοδοξία των ανθρώπων οδήγησε στην σταύρωση του Ιησού.  Η αλληλουχία αυτή είναι η συντομότερη από τις τέσσερις.
Η τρίτη ιστορία μας μεταφέρει στην Γαλλία του 1572 και αναφέρεται στον τρόπο που η θρησκευτική μισαλλοδοξία της εποχής, οδήγησε στην Σφαγή της νύχτας του Αγίου Βαρθολομαίου, των Ουγενότων από τους Ρωμαιοκαθολικούς.
Η αμερικανική "σύγχρονη" ιστορία έχει σαν κύριο θέμα μια δικαστική πλάνη και δείχνει πως ο καπιταλισμός, ο ηθικός πουριτανισμός και η διαφορά των κοινωνικών τάξεων, μπορούν να οδηγήσουν πολύ εύκολα νέους ανθρώπους στην παρανομία και στο έγκλημα.

Ξεκινώντας η ταινία, τα κομμάτια των ιστοριών έχουν σχετικά μεγάλη διάρκεια, όσο όμως περνά η ώρα και η δράση κορυφώνεται, η αύξηση της έντασης και η κλιμάκωση της αγωνίας, με την βοήθεια τους άκρως πρωτοποριακού για την εποχή μοντάζ, επιφέρουν συνεχώς γρηγορότερες εναλλαγές.
Για την ολοκλήρωση της ταινίας στήθηκε μια κολοσσιαία επιχείρηση στην οποία χρησιμοποιήθηκαν δεκάδες πρωταγωνιστές, εκατοντάδες ηθοποιοί σε δεύτερους ρόλους και χιλιάδες κομπάρσοι.
Ένα από τα πολλά ασυνήθη χαρακτηριστικά της ταινίας είναι ότι πολλοί από τους πρωταγωνιστικούς χαρακτήρες δεν έχουν ονόματα. Για παράδειγμα ο κεντρικός γυναικείος χαρακτήρας στην σύγχρονη ιστορία ονομάζεται “Αγαπημένη” (Mae Marsh), ο νεαρός σύζυγός της “Αγόρι” (Robert Harron), ενώ ένας από τους γυναικείους χαρακτήρες στην Βαβυλώνα “Κόρη του Βουνού” (Constance Talmadge). Με αυτόν τον τρόπο ο δημιουργός θέλησε να προβάλει τους χαρακτήρες ως σύμβολα.
Ένας από τους πολλούς λόγους που κατατάσσουν την ταινία στα αριστουργήματα είναι η χρήση των χιλιάδων πολυτελών κοστουμιών και των εξαιρετικών σκηνικών, ειδικά στις σκηνές που αποτυπώνουν την ιστορία της Βαβυλώνας.

Η παραγωγή ξεπερνούσε κάθε προσδοκία, το ίδιο και η διάρκεια της ταινίας που στην πλήρη της εκδοχή ξεπερνάει τις τρεις ώρες. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ένα τεράστιο κόστος που άγγιξε τα 2 εκατομμύρια δολάρια (περίπου 46 εκατομμύρια δολάρια σημερινά), ένα όχι μόνο αστρονομικό, αλλά πραγματικά ασύλληπτο χρηματικό ποσό για το 1916. Το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης έγινε από τον ίδιο τον Griffith, με ότι χρήματα είχε αποκόμισει από την προηγούμενη του ταινία «Η γέννηση ενός έθνους» η οποία είχε σημειώσει πολύ μεγάλη εμπορική επιτυχία και είχε αποφέρει τεράστια κέρδη.
Στην προκειμένη περίπτωση όμως, το κοινό της εποχής ήταν ανέτοιμο να παρακολουθήσει κάτι τόσο προηγμένο, μια ταινία που η θέαση και η κατανόηση της, ακόμη και σήμερα, ίσως για κάποιους να είναι δύσκολη. Έτσι η εμπορική αποτυχία και η οικονομική καταστροφή του Griffith, ήταν αναπόφευκτα επακόλουθα.
Η «Μισαλλοδοξία» εκτός του ότι σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς, καθιέρωσε -συνυπολογίζοντας και την επιρροή του «Birth of a Nation»- τον δημιουργό της ως έναν από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες στην ιστορία της 7ης τέχνης.
Το παράλληλο-ανορθόδοξο μοντάζ, η σκηνοθετική πρωτοπορία και οι πρωτότυπες για την εποχή τεχνικές που εφαρμόστηκαν στην ταινία, άσκησαν μεγάλη επιρροή στους μετέπειτα σκηνοθέτες και κυρίως επηρέασαν στο μέγιστο, τους Ευρωπαίους και Σοβιετικούς κινηματογραφιστές.
Ο κορυφαίος ιστορικός του σινεμά George Sadoul, μεταξύ άλλων είχε πει: «...ο Griffith, ήταν ο Θεός που έβγαλε την κινηματογραφική γλώσσα από το χάος».