Der Untergang (2004)

Αγγλικός Τίτλος: Downfall
Ελληνικός Τίτλος: Η Πτώση
Κατηγορία: Βιογραφική, Πολεμικό Δράμα, Ιστορική
Σκηνοθεσία: Oliver Hirschbiegel
Σενάριο: Bernd Eichinger
Πρωταγωνιστούν: Bruno Ganz, Alexandra Maria Lara, Ulrich Matthes, Corinna Harfouch
Juliane Köhler, Thomas Kretschmann
Μουσική: Stephan Zacharias
Φωτογραφία: Rainer Klausmann
Μοντάζ: Hans Funck
Χώρα Παραγωγής: Γερμανία - Ιταλία - Αυστρία
Χρώμα:  Έγχρωμη
Διάρκεια: 156 min / 178 min (extended cut)

Η ταινία αφηγείται αληθινά ιστορικά γεγονότα και βασίζεται κατά κύριο λόγο στα βιβλία «Inside Hitler's Bunker» του ιστορικού Joachim Fest και «Until the Final Hour: Hitler’s Last Secretary» της Traudl Junge, η οποία υπήρξε η προσωπική γραμματέας του Αδόλφου Χίτλερ και η οποία εμφανίζεται στην αρχή και στο τέλος της ταινίας, σε δύο σκηνές από μία συνέντευξη που είχε δώσει παλαιότερα. Στην ταινία υποτίθεται πως τα γεγονότα εξελίσσονται μέσα από την δική της αφήγηση. Η Traudl Junge, πέθανε στις 10 Φεβρουαρίου του 2002, σε ηλικία 82 ετών, λίγο μετά την έκδοση του βιβλίου της.

Απρίλιος του 1945: το Βερολίνο είναι πλέον περικυκλωμένο από τον Ρώσικο στρατό και όλα δείχνουν ότι η πτώση της ναζιστικής Γερμανίας είναι θέμα ημερών.
Ο Αδόλφος Χίτλερ και οι πιο στενοί του συνεργάτες βρίσκονται κλεισμένοι στο καταφύγιό του, στο κέντρο της πόλης. Ανάμεσά τους βρίσκεται και η προσωπική του γραμματέας, η Τράουντλ Γιούνγκε.
Ο στρατός των Ρώσων πλησιάζει ολοένα και περισσότερο, ενώ οι συνεχείς βομβαρδισμοί έχουν μετατρέψει την γερμανική πρωτεύουσα σε ένα συνονθύλευμα ερειπίων.
Ο Χίτλερ, ανήμπορος στην αρχή να συνειδητοποιήσει ότι η μεγάλη αυτοκρατορία που ονειρευόταν δε πρόκειται να πραγματοποιηθεί, αρχίζει να βιώνει την προδοσία από στενούς συνεργάτες του αλλά και την απόγνωση για το επικείμενο τέλος που πλησιάζει. Ωστόσο, λίγο πριν αποδεχτεί μια για πάντα την ματαιότητα των προσπαθειών του, παντρεύεται την πιστή του σύντροφο Εύα Μπράουν και προετοιμάζεται ψυχολογικά για το ότι πρόκειται να επακολουθήσει .
Αν και το Βερολίνο είναι ολοφάνερο πως δεν διαθέτει άλλες αντοχές, ο Χίτλερ αρνείται να παραδώσει την πόλη και να παραδοθεί. Την ώρα που ο λαός του εξοντώνεται, ο ίδιος προετοιμάζει την αυτοκτονία του, αφήνοντας εντολή να κάψουν το σώμα του μετά θάνατον, για να μην πέσει στα χέρια του εχθρού. Η σύντροφός του στέκεται στο πλάι του, γιορτάζει τα γενέθλιά της και είναι αποφασισμένη να τον ακολουθήσει στον άλλο κόσμο.
Οι περισσότεροι πιστοί του αξιωματικοί και υπάλληλοι θα τον ακολουθήσουν μέχρι το τέλος σε όλες του τις αποφάσεις, προκειμένου να μην αναγκαστούν να πέσουν στα χέρια των συμμάχων, ενώ κάποιοι άλλοι επιλέγουν την δική τους πορεία...

Ο καταξιωμένος Γερμανός σκηνοθέτης Oliver Hirschbiegel, βασιζόμενος στο καλογραμμένο και ιστορικά πιστό σενάριο του συμπατριώτη του Bernd Eichinger, φτιάχνει μια αριστουργηματική ταινία που αποτυπώνει μία αόρατη πτυχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τις τελευταίες μέρες του Αδόλφου Χίτλερ στην εξουσία και την τελική πτώση του Βερολίνου και τού ναζιστικού καθεστώτος, από τον Ρωσικό στρατό και τους Συμμάχους.
Με άκρως ρεαλιστικές εικόνες που αποτυπώνουν την αθλιότητα και τον παραλογισμό, αποφεύγοντας μελοδραματισμούς και κοινοτυπίες, αμεροληπτώντας στο απόλυτο, δημιουργεί μια ταινία με αρκετές ενδιαφέρουσες ιστορικές λεπτομέρειες, που σε κάποιες σκηνές της θυμίζει έντονα ντοκιμαντέρ, χωρίς όμως να παραλείπει να αναλύει τους χαρακτήρες και τις επιλογές των κεντρικών ηρώων του.
Η πολύ καλή φωτογραφία, τα προσεγμένα σκηνικά και κοστούμια, καθώς και η χρήση της γερμανικής γλώσσας, προσδίδουν στην ταινία μια έντονη αυθεντικότητα και κάνουν τα πάνω από 150 λεπτά θέασής της, συγκλονιστικά.
Οι σκηνή στο νοσοκομείο του Βερολίνου κατά τις οποία οι γιατροί ακρωτηριάζουν με πριόνια τους τραυματίες, πετώντας στο σωρό τα άκρα τους, και η σκηνή που η φανατική ναζίστρια Μάγδα Γκέμπελς (Corinna Harfouch), δηλητηριάζει τα παιδιά λίγο πριν αυτοκτονήσει και η ίδια, είναι ανατριχιαστικές.

Εντυπωσιακό το καστ, με ερμηνείες που πείθουν και συγκλονίζουν.
Ο Ελβετός Bruno Ganz (γνωστός σε μας από το «Μια αιωνιότητα και μια μέρα» του Θόδωρου Αγγελόπουλου), είναι κάτι παραπάνω από εκπληκτικός, ερμηνεύει με ξεχωριστή δύναμη, καταφέρνοντας να δώσει με την παραμικρή λεπτομέρεια τις διάφορες πτυχές του χαρακτήρα του Χίτλερ.
Πολύ καλή και η Ρουμάνα Alexandra Maria Lara, στο ρόλο της νεαρής γραμματέως του Χίτλερ, Τράουντλ Γιούνγκε, με ένα αθώο βλέμμα που κερδίζει τον θεατή από την πρώτη κιόλας σκηνή.
Ιδανικοί αποδεικνύονται για τους ρόλους του ναζιστικού ζεύγους Γκέμπελ, ο Ulrich Matthes και η Corinna Harfouch, ενώ εξίσου υπέροχη είναι η Juliane Köhler, στο ρόλο της Εύα Μπράουν.

Μετά την προβολή του «Downfall» ξέσπασε θύελλα αντιδράσεων και δεν ήταν λίγοι αυτοί που υποστήριξαν ότι κύριος στόχος των δημιουργών της ταινίας ήταν η “ενανθρώπιση” του Χίτλερ και η χειραγώγηση του κοινού, προκειμένου να του δοθεί άλλοθι ή και συγχώρεση για τα εγκλήματα του. Βέβαια όμως, σε αυτόν τον ισχυρισμό δεν υπάρχει καμιά δόση αλήθειας, καθώς η ανθρώπινη διάσταση που δίνεται στον Χίτλερ και γενικότερα στους ναζιστές, σε καμία περίπτωση δεν αναιρεί το αποτρόπαιο των εγκλημάτων τους. Αντίθετα η ταινία καταφέρνει και φέρνει τον θεατή αντιμέτωπο με όλους αυτούς που ήταν αιτία για το μεγαλύτερο αιματοκύλισμα στην ιστορία της ανθρωπότητας και τις φρικτές, κτηνώδεις  πράξεις τους, περιγράφοντας τα γεγονότα ακριβώς όπως έγιναν, από μία διαφορετική οπτική γωνία.
Τελικά ο Hirschbiegel, όχι μόνο βγήκε αλώβητος απ’ όλες τις κατηγορίες που του προσάψανε, αλλά κατάφερε και να θριαμβεύσει αφού το «Der Untergang» σημείωσε μεγάλη εμπορική επιτυχία παγκοσμίως και ήταν και υποψήφιο για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.