The Three Burials of Melquiades Estrada (2005)

Ελληνικός Τίτλος: Οι τρεις ταφές του Μελκιάδες Εστράδα
Κατηγορία: Έγκλημα, Περιπέτεια, Δράμα
Σκηνοθεσία: Tommy Lee Jones
Σενάριο: Guillermo Arriaga
Πρωταγωνιστούν: Tommy Lee Jones, Barry Pepper, Julio Cedillo, Dwight Yoakam, January Jones
Μουσική: Marco Beltrami
Φωτογραφία: Chris Menges
Μοντάζ: Roberto Silvi
Χώρα Παραγωγής: ΗΠΑ - Γαλλία
Χρώμα: Έγχρωμη
Διάρκεια: 121 min

Χωρίς απαραίτητα να είναι αριστούργημα, «Οι τρεις ταφές του Μελκιάδες Εστράδα» είναι μια δυνατή, συγκλονιστική ταινία, που δεν απευθύνεται στους θεατές που αναζητούν σκηνές εντυπωσιασμού με εικόνες καταδίωξης, ειδικά εφέ και άλλα τέτοια Χολιγουντιανά τερτίπια. Είναι μια ταινία που έχει να πει πολλά σχετικά με την φιλία, τις ανθρώπινες σχέσεις και τις αδυναμίες, αλλά κυρίως με το θέμα της βίας και του ρατσισμού.
Τα γεγονότα που διαδραματίζονται είναι μία ακριβής καταγραφή και αναπαράσταση της κατάστασης που επικρατεί στα σύνορα μεταξύ ΗΠΑ και Μεξικού, όπου τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατούνται σωρηδόν και η λέξη “αξιοπρέπεια” χάνει κάθε σημασία της.
Επίσης εμφανή είναι και η προσπάθεια που κάνει ο δημιουργός της ταινίας, προκειμένου να δείξει την διαφορετικότητα που υπάρχει ανάμεσα στους δυο γειτονικούς λαούς, τόσο όσο αφορά την νοοτροπία και την κουλτούρα, όσο και στο επίπεδο διαβίωσης.

Στην έρημο του Τέξας, κοντά στα σύνορα με το Μεξικό, βρίσκεται σ' ένα πρόχειρο τάφο το πτώμα του Melquiades Estrada (Julio Cedillo), ενός φιλήσυχου Μεξικανού λαθρομετανάστη που εργαζόταν ως βοσκός. Το πτώμα του άτυχου άντρα βρίσκεται σ' ένα πρόχειρο τάφο και ξεθάβεται από τις τοπικές αρχές, οι οποίες πέρα από το να ανακοινώσουν ότι πρόκειται για δολοφονία, αδιαφορούν και δεν κάνουν καμιά προσπάθεια για να βρουν τον δολοφόνο. Λίγο αργότερα ο Melquiades Estrada, θάβεται ξανά στο νεκροταφείο της πόλης.
Ο Pete Perkins (Tommy Lee Jones), ένας μεσόκοπος ράντσερ, που ήταν το αφεντικό και ο καλύτερος φίλος του Melquiades, αναλαμβάνει από μόνος του να διαλευκάνει την δολοφονία και ανακαλύπτει ότι τον φόνο τον διέπραξε κατά λάθος εν ώρα υπηρεσίας, ο Mike Norton (Barry Pepper), ένας νεαρός φύλακας των συνόρων, ο οποίος είχει εγκατασταθεί πρόσφατα με την όμορφη σύζυγό του, την Lou Ann (January Jones), στην περιοχή. Ο αρχηγός της τοπικής αστυνομίας, ο Belmont (Dwight Yoakam), γνωρίζοντάς το αυτό, προτιμά να κουκουλώσει την υπόθεση.
Ο Perkins, θέλοντας να εκδικηθεί τον θάνατο του φίλου του και θέλοντας να κρατήσει την υπόσχεση που του είχε δώσει στο παρελθόν, ότι αν του συμβεί κάτι κακό θα τον μεταφέρει και θα τον θάψει στο χωριό του στο Μεξικό, απαγάγει τον Norton και τον εξαναγκάζει να ξεθάψει το πτώμα.
Έτσι, με τον αιχμάλωτο Norton και την σορό του φίλου του πάνω σε ένα μουλάρι, ο Perkins ξεκινά ένα επικίνδυνο ταξίδι για το Μεξικό, περνώντας τα αφιλόξενα και απόκρημνα βουνά του Rio Grande, καταδιωκόμενος από την αστυνομία και τους συνοριοφύλακες...

Ο βετεράνος και πολυτάλαντος ηθοποιός Tommy Lee Jones, επιχειρεί το σκηνοθετικό του ντεμπούτο στην μεγάλη οθόνη (είχε σκηνοθετήσει δέκα χρόνια πριν την τηλεταινία «The Good Old Boys») με ένα σύγχρονο γουέστερν, που ασχολείται μ’ ένα σοβαρότατο κοινωνικοπολιτικό θέμα, και τα πάει περίφημα. Παίρνει στα χέρια του το εξαιρετικό σενάριο του καταξιωμένου Guillermo Arriaga (21 Grams, Amores Perros, Babel) σκηνοθετεί απλά χωρίς μελοδραματισμούς και φτιάχνει μια ταινία όμορφη και δυνατή, κάνοντας συνεχή χρήση του φλας-μπακ και δίνοντας μεγάλη σημασία στους χαρακτήρες της ιστορίας και στην άγρια φύση, άλλοτε με νωχελικά, μελαγχολικά πλάνα κι άλλοτε με περιπετειώδης, βίαιες σκηνές.
Στο όλο αποτέλεσμα βοηθάνε στα μέγιστα η υπέροχη φωτογραφία του Chris Menges, η μουσική υπόκρουση, καθώς και το πολύ καλό, σφιχτοδεμένο μοντάζ.

Οι ερμηνείες, ειδικά των δύο πρωταγωνιστών, είναι υποδειγματικές.
Ο Tommy Lee Jones, σκηνοθετώντας αυτή την φορά τον εαυτό του, υποδύεται έναν από τους καλύτερους ρόλους της καριέρας του. Απόλυτα εκφραστικός και υποκριτικά λιτός γεμίζει την οθόνη με την επιβλητικότητά του. Ο χαρακτήρας του Pete Perkins του πάει “γάντι” και η μεγάλη του υποκριτική ικανότητα δίνει πόντους στην σκληροτράχηλη φιγούρα του παραδοσιακού γελαδάρη, που πίσω από της πράξεις του και το δύσκολο ταξίδι που επιχειρεί στο Μεξικό, βρίσκεται η βαθύτερη ανάγκη του για λύτρωση και εξιλέωση.
Θαυμαστή είναι και η ερμηνεία του Barry Pepper, στο ρόλο του προβληματικού νέου που καλείται να ωριμάσει και να αποδεχθεί τις ευθύνες των πράξεών του. Πίσω από το προσωπείο του σκληροτράχηλου συνοριοφύλακα, κρύβεται ένας μπερδεμένος άνθρωπος που προσπαθεί να βρει διέξοδο, συνειδητοποιώντας μετά το έγκλημα, το τέλμα στο οποίο έχει οδηγηθεί τόσο ο γάμος του όσο και η ζωή του γενικότερα.  
Πολύ καλή είναι και η ερμηνεία του Julio Cesar Cedillo, στον κεντρικό αλλά αναγκαστικά σύντομο ρόλο του Melquiades Estrada, καθώς και των δύο βασικών γυναικείων χαρακτήρων που υπάρχουν στην ταινία και ερμηνεύουν η January Jones και η Melissa Leo.

Το «The Three Burials of Melquiades Estrada» έκανε πρεμιέρα στις αμερικάνικες αίθουσες, στης 18 Δεκεμβρίου του 2005 και εισπρακτικά δεν τα πήγε καθόλου καλά, αφού μάλλον δεν βρέθηκαν και πολλοί Αμερικάνοι κινηματογραφόφιλοι που να έδειξαν ενδιαφέρον για την ιστορία των τριών ταφών ενός Μεξικάνου λαθρομετανάστη.
Ίδια αντιμετώπιση είχε η ταινία και από το μεγαλύτερο μέρος των Αμερικανών κριτικών που την αγνόησαν.
Εκεί που η ταινία βρήκε την διάκριση που της άξιζε ήταν στην Ευρώπη και ειδικότερα στο Φεστιβάλ των Καννών, όπου και διακρίθηκε με το Βραβείο Σεναρίου και το Βραβείο Α’ Ανδρικού Ρόλου (Tommy Lee Jones) ενώ ήταν υποψήφια και για το Βραβείο Palme d'Or.
Ίσως βέβαια με το πέρασμα των χρόνων η αξία της να αναγνωριστεί και έτσι να μπει στο πάνθεον των κινηματογραφικών αριστουργημάτων, όπως άλλωστε έχει συμβεί και με άλλες παρόμοιες περιπτώσεις αδικημένων ταινιών από το παρελθόν.